نیما رستاکبه‌روز رسانی: ۱۴۰۳/۰۸/۲۱
124
ورزش برای کودکان بیش فعال
عناوین مهمی که در این مقاله می‌خوانیم :
اگه تا به حال با کودک پیش فعال روبه‌رو شده باشین، قطعا می‌دونین که سطح انرژی، جنب و جوش این نوع کودکان نسبت به سایر هم سن و سال‌هاشون خیلی بیشتره؛ به طوری که نمی‌تونن در یک موقعیت ثابتی قرار بگیرن و متمرکز بشن. کودکان مبتلا به ADHD یا بیش فعالی، در هر مکانی مثل خانه، مدرسه یا هر نوع محیط آموزشی که باشن، به راحتی و با کوچک‌ترین اشاره‌ای حواسشون پرت میشه.
از جمله مشخصات دیگه کودکان بیش فعال، اینه که زیاد صحبت می‌کنن و رفتارهای غیر قابل کنترلی از خودشون بروز میدن. برای این که والدین بتونن این اختلال رو درمان کنن، بهتره که در کنار مصرف داروها و خدمات رفتار درمانی، از حرکات ورزشی و تمرینات هوازی هم کمک بگیرن. در ادامه با ما همراه باشین تا اطلاعات بیشتری درباره ورزش برای کودکان بیش فعال و پرورش رفتار مطلوب به دست بیارین.
علائم و نشانه‌های بیش فعالی کودکان
کم‌توجهی، کم‌خوابی و رفتارهای پرخاشگرایانه، از جمله علائم و نشانه‌های بیش فعالی کودکانه. معمولا این نشانه‌ها به سه دسته ضعیف، خفیف و شدید تقسیم میشه. علائم زیادی برای شناسایی کودکان ADHD وجود داره که ما در این قسمت از مقاله قصد داریم به شایع‌ترین علائم اشاره کنیم که عبارتند از:
- عدم تمرکز؛
- ناتوانایی در کنترل اندام‌های بدنی؛
- کودکان بیش فعال زیاد صحبت می‌کنن؛
- امکان توجه کافی به اطرافشون رو ندارن؛
- کودکان بیش فعال نمی‌تونن آهسته و آروم بازی کنن؛
- برای مدت زمان مشخصی نمی‌تونن در یک موقعیت ثابت قرار بگیرن؛
- میزان جنب و جوش کودکان بیش فعال نسبت به هم سن و سال‌هاشون بیشتره.
راه‌های درمانی بیش‌فعالی کودکان
در ابتدای مقاله چندتا از راهکارهایی که خانواده‌ها برای درمان بیش‌فعالی کودکان انجام میدن رو معرفی می‌کنیم. مثل استفاده از دارو، مراجعه به مشاور خانواده و کودک و کارهای بی‌بازدهی مثل دعوا کردن، تنبیه کردن و کتک زدن. این سه مورد آخر، نه تنها به درمان بیش‌فعالی کودکان کمکی نمیکنه، که باعث تشدید اون هم میشه.
پس بهتره که خانواده‌ها از یک روش موثر بر بیش‌فعالی کودکان استفاده کنن.
اگه خانواده‌ها از تاثیر ورزش بر بیش‌فعالی کودکان باخبر باشن، مطمئنا اولین کاری که می‌کنن، ثبت‌نام بچه‌ها در کلاس‌های ورزشیه.
آیا ورزش در درمان کودکان بیش فعال تاثیر داره؟
زمانی که والدین متوجه میشن که فرزندشون به اختلال ADHD مبتلاست، معمولا اولین چیزی که به ذهنشون میرسه، اینه که به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنن. بعضی از والدین در این شرایط فقط ترجیح میدن که فرزندشون رو با مصرف داروها درمان کنن و برای سرعت بخشیدن به روند بهبود درمانی، کار دیگه‌ای انجام ندن.
در صورتی که پزشکان و متخصصین این حوزه معتقد هستن که باید در کنار مصرف داروها از حرکات ورزشی هم استفاده بشه. در واقع اگه والدین از تاثیر ورزش بر بیش فعالی باخبر باشن، نه تنها نسبت به انجام این کار مقاومت نمی‌کنن، بلکه بیشتر با متخصصین همکاری می‌کنن تا هر چه سریع‌تر کودکشون درمان بشه و زندگی آروم‌تری رو به کودکش هدیه کنه.
ورزش یک راه ساده برای کاهش انرژِی کودکان مبتلا به اختلال ADHDه تا بهتر بتونن درس بخونن. استفاده از روش‌های نوین آموزش تعاملی، مثل ویدیو آموزشی درسی بهترین ترکیب برای مطالعه موثر کودکان بیش‌فعاله.
کمکی که ورزش کردن به بیش‌فعالی کودکان می‌کنه، شامل موارد زیر میشن:
- تقویت گردش خون در مغز:
یکی دیگه از مواردی که می‌تونیم به لیست تاثیر ورزش بر بیش‌فعالی کودکان اضافه کنیم، تقویت گردش خون در مغزه. این کار باعث میشه که عصبانیت و تشویش ذهن اون‌ها کمتر شده و آرامش بیشتری پیدا کنن و در نتیجه، رفتارشون منطقی‌تر میشه. - خالی شدن انرژی نهفته:
خیلی از بچه‌های بیش‌فعال، یک انرژی نهفته دارن که خالی شدن اون باعث میشه که ذهن آروم‌تری داشته باشن. متاسفانه این روزها اکثر فعالیت بچه‌ها در آپارتمان‌ها و پای تلفن‌های همراهه. به همین دلیل ممکنه انرژی درونیشون به طور کامل خالی نشه و دچار پرخاشگری بشن. - رشد سلول‌های عصبی جدید:
سلول‌های عصبی که کار دریافت و انتقال اطلاعات رو بر عهده دارن، با ورزش کردن رشد پیدا می‌کنن. رشد سلول‌های عصبی به انتقال سریع‌تر اطلاعات و بالا رفتن تمرکز، توجه و کاهش استرس و تشویش‌های ذهنی کودکان کمک می‌کنه.
داروهای شیمیایی که برای درمان بیش‌فعالی کودکان تجویز میشه، دارای مقادیری از دوپامین و نوراپی‌نفرین هستن. ورزش کردن هم دقیقا همین تاثیر رو روی ذهن کودکان میذاره؛ فقط با این تفاوت که عوارض جانبی داروهای شیمیایی رو نداره.
فواید ورزش برای کودکان با اختلال توجه
همونطور که گفته شد کودکان با اختلال توجه، با کوچک‌ترین اشاره، حواسشون پرت میشه و نمی‌تونن متمرکز بشن. از طرفی هم اگه در طول مسیر زندگیشون با چالش روبه‌رو بشن، نمی‌تونن مثل یک فرد عادی، صبور و آروم یک جا بشینن و اغلب به بی‌قراری رو میارن.
تصور کنین که کودک ADHD نیاز به تزریق دارو داره و پدر و مادر به هیچ شکلی نمی‌تونن فرزندشونو آروم کنن تا به راهکارهای کاهش ترس کودک از آمپول فکر کنن. آمادگی کودک و والد برای کنترل موقعیت‌های مشابه به این بسیار مهمه و ورزش این آمادگی رو ایجاد می‌کنه.
لازمه بدونین که کودکان بیش فعال با سکوت و بی‌تحرکی هم مشکل دارن و همین دو مورد هم به تنهایی می‌تونن باعث کلافگی و سردرگمی بشن. علائم و نشانه‌های زیادی برای شناسایی کودکان با اختلال ADHD وجود داره.
به طور کلی برای این که شما والدین عزیز بتونین این اختلال رو در کودکتون درمان کنین، بهتره که از تاثیر ورزش بر بیش فعالی و فواید اون غافل نشین. البته ناگفته نماند که ورزش، روی علائم و نشانه‌های این اختلال اثر خاصی نداره، اما از طریق ورزش‌های مناسب برای کودکان بیش فعال می‌تونین به فواید زیر برسین:
- افزایش روحیه مثبت؛
- تنظیم خلق و خوی کودکان؛
- بهبود تمرکز و توجه کودکان؛
- بهبود مهارت همکاری و کار تیمی؛
- افزایش اثر بخشی داروهای بیش فعالی؛
- تقویت اعتماد به نفس و خودانگاره مثبت؛
- کاهش خشم، رفتارهای تهاجمی و خشونت‌آمیز؛
- بهبود کنترل هیجانات و تکانشگری در کودکان؛
- تقویت تعامل کودک با دیگران حین فعالیت ورزشی؛
- به کاهش استرس و اضطراب کودکان کمک می‌کنه؛
- مسئولیت‌پذیری، برنامه‌ریزی و نظم رو یاد می‌گیرن؛
- میزان نشاط و روحیه کودکان بیش فعال افزایش پیدا می‌کنه؛
- هورمون‌هایی مثل دوپامین، سروتونین و آندروفین متعادل میشه؛
- حافظه و کنترل اختلالات یادگیری در کودکان بیش فعال بهبود پیدا می‌کنه.
یکی از مشکلات اصلی کودکان بیش فعال، اینه که دچار افت تحصیلی میشن؛ والدین برای این که از افت تحصیلی فرزندشون جبوگیری کنن، بهتره به فواید ورزش برای کودکان با اختلال توجه خیلی اهمیت بدن.
نکات مهم ورزش مناسب برای بیش فعالی کودکان
درسته که تاثیر ورزش بر بیش فعالی غیر قابل انکاره، ولی با توجه به این که کودکان مبتلا به ADHD با مشکلاتی مثل کم‌خوابی، نداشتن تمرکز و حواس پرتی درگیر هستن، والدین باید حساسیت و دقت بیشتری رو برای انتخاب ورزش‌های مناسب برای کودکان بیش فعال به کار ببرن. فراموش نکنین که ورزش برای کودکان بیش فعال، تنها راه حل نیست. بلکه به عنوان یک مکمل برای بهبود این نوع کودکان به کار برده میشه.
برای این که بتونین مناسبت‌ترین ورزش برای کودکان بیش فعال رو انتخاب کنین، باید چند نکته مهم رو به خاطر بسپرین. از جمله این نکات می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- هیجان پایین
- کم خطر بودن
- تمرینات هوازی
- احتمال موفقیت
- عدم نیاز به تمرکز بالا
- داشتن پاداش مادی و روانی
ورزش‌های مناسب برای کودکان بیش فعال
ژیمناستیک، ورزش‌های با توپ، کوهنوردی، دوچرخه سواری، شنا و پیاده‌روی از جمله فعالیت‌هایی هستن که می‌تونن بدن و مغز رو به چالش بکشن و روی کودکان بیش فعال تاثیرات خارق‌العاده‌ای داشته باشن. در ادامه با اپلیکیشن آموزشی فاب همراه باشین تا بیشتر با نحوه تاثیر ورزش بر بیش فعالی آشنا بشین.
کوهنوردی و صخرهنوردی
شاید کمتر خانواده‌ای به این فکر بی‌افته که فرزندشون رو در کلاس‌های آموزشی کوهنوردی یا صخرهنوردی ثبت‌نام کنن. اما این دو ورزش، بیشترین تاثیر رو بر بیش‌فعالی کودکان میذاره.
اگه شما هم یک بچه بیش‌فعال در خونتون داشته باشین، متوجه میشین که هیچ دیوار صافی نیست که اون‌ها نتونن ازش بالا برن. خب حالا که انقد بچه‌های شما به بالا رفتن از در و دیوار علاقه دارن، چرا اون‌ها رو در کلاس‌های صخرهنوردی ثبت‌نام نمی‌کنین؟
کوهنوردی هم، تمامی انرژی‌های نهفته کودکان بیش‌فعال رو تخلیه می‌کنه. با کوهنوردی، کودکان می‌تونن انرژی درونیشون رو کنترل کنن و با تقویت عضله‌های بدنیشون، ذهنشون هم تقویت کنن.
ژیمناستیک
ژیمناستیک، اولین ورزشی که می‌تونیم به لیست بهترین ورزش‌ها برای ADHD اضافه کنیم. این ورزش به کودکان مبتلا به بیش فعالی کمک می‌کنه تا میزان توانایی‌های فیزیکی و بدنی خودشون رو بهبود بدن، نحوه تعامل با دیگران و نظم رو یاد بگیرن.
کودکان بیش فعال با ثبت‌نام شرکت در کلاس‌های ژیمناستیک، می‌تونن احساس موفقیت و اعتماد به نفس رو تجربه کنن. بنابراین می‌تونیم ورزش ژیمناستیک رو به عنوان یک روش کاردرمانی در نظر بگیریم که به صورت مستقیم روی مهارت‌های حسی کودک اثر داره.
دوچرخه سواری
یکی دیگه از ورزش‌هایی که به تحرک زیادی احتیاج داره، دوچرخه سواریه. از تاثیرات این ورزش برای کودکان بیش فعال می‌تونیم به تخلیه انرژی، هماهنگی ارگان‌های مختلف، تقویت و افزایش تعادل بدنی اشاره کرد. با توجه به این که ورزش دوچرخه سواری به توجه، تمرکز، دقت، حفظ تعادل و فعالیت بدنی کافی نیاز داره، می‌تونه گزینه مناسبی برای کودکان بیش فعال باشه.
ورزش‌های توپی
ورزش‌هایی مثل فوتبال، بسکتبال، بیسبال و والیبال از جمله ورزش‌های توپی هستن که به دقت، انرژی، هماهنگی دست و چشم، سرعت و فعالیت بدنی بالایی نیاز دارن.
با توجه به این که ورزش‌های توپی به صورت گروهی هستن و همکاری همه افراد رو می‌طلبه، شکست یا موفقیت فردی در هر یک از ورزش‌ها، هیچ‌گونه فشار مضاعفی رو بر کودکان بیش فعال وارد نمیکنه. از این رو به مرور زمان اختلال کودکان بیش فعال با انجام ورزش‌های توپی بهبود پیدا می‌کنه.
شنا
شنا، یکی دیگه از ورزش‌هایی‌ست که می‌تونیم به لیست بهترین ورزش برای کودکان بیش فعال اضافه کنیم. بعضی از کودکان ADHD با انجام مهارت‌های غیرظریف و حرکات بزرگ مشکل دارن. شنا، می‌تونه گزینه مناسبی برای ایجاد هماهنگی بین دست و پا باشه. همچنین به تقویت عضلات میانی بدن کودکان کمک می‌کنه و می‌تونه در بهبود و تقویت روحیه و خلق و خوی این افراد تاثیرات زیادی داشته باشه.
رقصیدن
بله! رقصیدن هم یک نوع ورزشه. حتی ورزش‌هایی مثل پیلاتس، ایروبیک و تایچی‌چوان از جمله ورزش‌هایی هستن که میشه از اون‌ها به عنوان یک نوع رقص یاد کرد.
این ورزش‌ها به بالا رفتن تمرکز بچه‌ها، تقویت عصب عضلات، باز شدن شریان‌های خونی و همین‌طور تقویت سیستم عصبی مغز کمک می‌کنه.
ورزش‌های نامناسب برای کودکان بیش فعال
قبل از این که به معرفی ورزش‌های نامناسب برای کودکان بیش فعال بپردازیم، در ابتدا بهتره بدونین که علائم و نشانه‌های اختلال توجه در هر کودکی متفاوته و ممکنه در هر فردی با شکل‌های مختلفی بروز پیدا کنه. به همین دلیل این احتمال وجود داره که بعضی از ورزش‌ها، گزینه مناسبی نباشه و مشکلات جدیدتری رو در دراز مدت به وجود بیاره.
بنابراین خیلی مهمه که کودکتون تحت نظر یک پزشک باشه تا بتونین نوع شخصیت و مشکلات فرزندتون رو شناسایی کنین. در نهایت با اطلاعاتی که از کودکتون به دست میارین، می‌تونین مناسب‌ترین ورزش رو انتخاب کنین.
ورزش‌های هیجانی
با توجه به رفتارهای خشونت‌آمیزی که در یک سری از بازی‌های هیجانی مثل ورزش‌های رزمی وجود داره، میشه گفت که این نوع بازیها اصلا گزینه مناسبی برای کودکان بیش فعال نیست. چون می‌تونن رفتارهای خشن و تکانشگری رو تقویت کنن.
ورزش‌های تقویت کننده تمرکز
همونطور که گفته شد کودکان بیش فعال از تمرکز پایین و انرژی بالایی برخوردار هستن. بنابراین ممکنه که این نوع کودکان نتونن ورزش‌هایی مثل تنیس، گلف و قایقرانی رو انجام بدن. از طرفی هم در صورتی که کودکان ADHD در هر یک از این بازیها، شکست بخورن، تاثیر مستقیمی در کاهش انگیزه‌شون خواهد داشت.
ورزش‌های نیازمند به توقف
در بخش‌های قبلی این مقاله گفته شد که نشانه‌ها و علائم زیادی وجود داره که می‌تونین کودکان بیش فعال رو شناسایی کنین. از طرفی هم بهتره بدونین بعضی از این کودکان علاوه بر بیش فعالی، به نقص در توجه و تمرکز هم دچار هستن. به همین دلیل برای انجام هر فعالیتی یا یک ورزش برای کودکان بیش فعال با توقف‌های زیاد مثل وزنه‌برداری و بدنسازی ممکنه که انتخاب مطلوبی نباشه.
جمع‌بندی
ورزش، یکی از کارهای مهمیه که به صورت روزانه هر فردی باید براش وقت بذاره تا بتونه سلامتی بدنیش رو حفظ کنه و احساس بهتری داشته باشه. اما در رابطه با کودکان مبتلا به ADHD که علائم و نشانه‌های متعددی برای شناسایی‌شون وجود داره، ورزش برای کودکان بیش فعال انتخاب مناسبیه. طبق بررسی‌های انجام شده، میشه گفت که ورزش کردن به صورت روزانه می‌تونه کودکان رو در مسیر بهبودی قرار بده.
ما در این مقاله به تعدادی از ورزش‌های مناسب و نامناسب برای کودکان بیش فعال اشاره کردیم. شما والدین عزیز با دونستن این نکات و رعایت اون‌ها می‌تونین آرامش رو به زندگی فرزندتون هدیه کنین. البته فراموش نکنین که درمان بیش فعالی با ورزش، به تنهایی ممکن نیست؛ در واقع راه حلی برای بهبود و تقویت این نوع کودکانه.
بنابراین کاری که شما والدین عزیز باید انجام بدین، اینه که در کنار مصرف داروها و کمک گرفتن از یک متخصص این حوزه، حتما مناسب‌ترین ورزش رو انتخاب کنین تا با گذشت زمان بتونین این اختلال رو بهبود ببخشین.
یادتون نره که اپلیکیشن فاب همراه همیشگی والدینه تا با توجه به نیازهای خاص و توانایی‌های فرزندانشون، مسیر پیشرفت تحصیلی و شخصی اون‌ها رو طراحی کنن. با آموزش‌های درسی و مهارتی فاب، فرزند شما بیشترین استفاده رو از توانایی‌هاش می‌بره؛ بدون اینکه تحت فشار روانی قرار بگیره.
آیا ورزش بر بیش‌فعالی کودکان تاثیر داره؟
بله، اگه کودکی با اختلال ADHD دارین، ورزش در کنار مصرف داروها و کمک گرفتن از یک دکتر متخصص این حوزه، می‌تونه به کنترل علائم کودک کمک کنه. حتی یک حرکت و فعالیت بدنی هم در تاثیر زیادی در انگیزه و تمرکز کودکان داره.
چه ورزش‌هایی برای کودکانب یش فعال مناسبه؟
در این مقاله به تعدادی از مناسب‌ترین ورزش‌ها برای کودکان بیش فعال اشاره کردیم. از جمله این ورزش‌ها می‌تونیم به کوهنوردی، ورزش‌های توپی، ژیمناستیک و... اشاره کنیم.
