مهدیه حاجی‌حسینیبه‌روز رسانی: ۱۴۰۴/۰۷/۰۲
2k
همه نکات کنکوری جدول تناوبی
عناوین مهمی که در این مقاله می‌خوانیم :
برای اینکه بفهمیم جدول تناوبی چیست، باید به تاریخچه اون برگردیم. اولین عنصری که کشف شد، فسفر بود. بعد از اون به طور قطع عناصر دیگه‌ای هم کشف شد که به همین دلیل لازم دونستن این عناصر رو برای بررسی دقیق دسته‌بندی کنن. اولین کسی که اقدام به انجام این کار کرد، آقای لاوازیه بود. این آقا عناصر رو به دسته‌های گاز، فلز، غیر فلز و عناصر زمین دسته‌بندی کرد.
سپس یک دانشمند دیگه اومد و این دسته‌بندی‌ها رو جدی‌تر پیش برد. یعنی اینکه شباهت‌های میان عناصر رو بررسی کرد و اون‌هایی که شبیه به هم بودن رو در یک دسته قرار داد. این دانشمند اهل روسیه در سال 1369 بر اساس افزایش جرم اتمی عناصر، اون‌ها رو طبقه‌بندی کرد و در نهایت تونست جدول مندلیف رو دسته‌بندی کنه.
عناصری که خواص شیمیایی مشابه دارن، در یک ستون (گروه) از جدول تناوبی قرار می‌گیرن و عناصر بر اساس افزایش عدد اتمی در یک ردیف (دوره) مرتب میشن.
لازمه همین اول مقاله تاکید کنیم که جدول تناوبی کنکور خیلی مهمه و برای شما دانش‌آموزان رشته ریاضی و تجربی مهمه که این جدول رو به خوبی بلد باشین تا سر جلسه کنکور بتونین به خوبی از پس تست‌ها بربیاین.
اهمیت جدول تناوبی
ممکنه این سوال برای خیلی از دانش‌آموزان پیش بیاد که اهمیت جدول تناوبی چیست؟ یا اینکه اصلا چرا باید از این جدول و نکات مربوط بهش در کنکور سوال بیاد.
جدول تناوبی یکی از مهم‌ترین ابزارهای علم شیمیه که دانشمندان با استفاده از اون می‌تونن ویژگی‌ها و رفتارهای مواد رو پیش‌بینی کنن. این جدول نشون میده فلزات جدول تناوبی، نافلزات جدول تناوبی و همینطور شبه فلز ها در جدول تناوبی بر اساس افزایش عدد اتمی مرتب شده و عناصری که خواص شیمیایی مشابه دارن در یک ستون قرار می‌گیرن.
این موضوع به ما کمک می‌کنه پیوند بین عناصر، نوع واکنش‌ها و حتی کاربردهای صنعتی و زیستی اون‌ها رو بهتر درک کنیم. در واقع بدون جدول تناوبی، شیمی به صورت یک علم منظم و قابل پیش‌بینی وجود نداشت.
باید بدونین که پایه یادگیری درس شیمی، درک تمام نکات جدول تناوبیه و برای یادگیری الفبای شیمی بهتره که با این جدول خوش برخورد باشین و عناصر رو به خوبی یاد بگیرین. در کل کتاب شیمی دهم به بررسی عناصر، آرایش اون‌ها، خواص و عدد اتمی عناصر پرداخته.
گروه در جدول تناوبی
ردیف‌های عمودی که در جدول مندلیف قرار دارن رو بهشون گروه میگیم. این گروه‌ها آرایش الکترونی لایه ظرفیتشون شبیه به همه. پس می‌تونیم بگیم که در واقع خواص شیمیایی شبیه به هم دارن. 18 گروه در جدول تناوبی وجود داره و شماره‌گذاری اون‌ها از سمت چپ به راست هست و هر گروه نام و خواص ویژه خودش رو داره:
- گروه یک: فلزات قلیایی هستن که در لایه آخر خود، یک الکترون دارن و می‌تونن با از دست دادن اون یک الکترون، به آرایش گازهای نجیب برسن. از خاصیت این گروه میشه به واکنش‌پذیر بودن و نرم بودن اون‌ها اشاره کرد. علاوه بر این، هنگام تماس با آب واکنش شدیدی دارن و یک محلول بازی تولید می‌کنن.
- گروه دو: این گروه فلزات قلیایی خاکی هستن که در لایه آخری خود دو الکترون دارن و از این رو واکنش‌پذیری اون‌ها نسبت به گروه یک کمتره. همچنین در مقایسه با فلزات قلیایی گروه یک سخت‌تر هستن.
- گروه سه تا دوازده: عناصر واسطه همگی فلز هستن و واکنش‌پذیری اون‌ها از فلزات قلیایی خاکی کمتره. از طرفی بی‌نظمی زیادی در آرایش الکترونی خود دارن.
- گروه سیزده تا شانزده: در این گروه عناصر مختلفی از جمله فلز، نافلز و حتی شبه فلز های جدول تناوبی موجوده.
- گروه هفده: گروه هالوژن‌ها نافلز بوه و در لایه آخر آرایش الکترونی خود فقط یک الکترون کم دارن. واکنش‌پذیری این گروه زیاده و در صورت واکنش با فلز‌های قلیایی، نمک تشکیل میدن. اگه یک عنصر از این گروه با هیدروژن واکنش بده، اسید تولید میشه. هنگام حرکت از بالا به پایین در هالوژن‌ها، واکنش‌پذیری اون‌ها کمتر میشه؛ چون شعاع اتمی به مراتب زیاد میشه.
- گروه هجده: گازهای نجیب آرایش الکترونی کاملی دارن و تمایل بسیار کمی در برابر واکنش از خودشون نشون میدن.
تناوب در جدول تناوبی
در ابتدا جدول مندلیف بر اساس عدد جرمی مرتب شده بود. اما جدول‌هایی که الان مورد استفاده قرار می‌گیرن بر اساس عدد اتمی مرتب شدن که در کنار هم 7 تناوب رو ایجاد می‌کنن.
اگه از سمت چپ یعنی از سمت فلزات قلیایی به سمت راست یعنی گازهای نجیب حرکت کنیم، خواص عناصر بر اساس یک ترتیب خاص تغییر می‌کنه. یعنی از چپ به راست خواص فلزی عناصر کمتر میشه و به جاش خاصیت الکترونگاتیوی بیشتر میشه.
روند تغییرات خاصیت فلزی در جدول
در جدول مندلیف خاصیت فلزی عناصر بر اساس یک فرمول خاص تغییر می‌کنه. خب حالا این خاصیت فلزی یعنی چی؟ خاصیت فلزی یعنی اینکه اون اتم به چه میزان تمایل به از دست دادن الکترون داره.
در هر گروه از جدول، با حرکت از سمت بالا به سمت پایین، خاصیت فلزی اتم‌ها بیشتر میشه و اگر در دوره جدول تناوبی از سمت چپ به راست حرکت کنیم، خاصیت فلزی مدام کم و کمتر میشه.
روند تغییرات نقطه ذوب در جدول
نقطه ذوب به معنی دماییه که در اون یک ماده از حالت جامد خود، به حالت مایع تغییر شکل میده. هر چقدر که پیوند بین اتم‌ها بیشتر و قوی‌تر باشه، به مراتب نقطه ذوب هم بالاتر میره. چون باید دمای بیشتری برای از هم گسستن این پیوند ایجاد کنیم.
به طور کلی روند خاصی برای تغییرات نقطه ذوب عناصر در جدول وجود نداره؛ اما بر اساس خاصیت عناصر، می‌تونیم بگیم که فلزات از نقطه جوش بالایی بهره‌مند هستن و بیشتر نافلزات، نقطه جوش پایینی دارن.
تمام نکات جدول تناوبی کنکور
علاوه بر این نکات کنکوری جدول تناوبی که با هم اون‌ها رو بررسی کردیم. جدول مندلیف چندین نکته مهم دیگه هم داره که به خاطر سپردن اون‌ها می‌تونه کمک کنه مسائل رو خیلی بهتر و دقیق‌تر حل کنین. این مسائل مهم شامل:
- تعداد عناصر جدول 118 تا هست.
- 8 شبه فلز در جدول تناوبی وجود داره.
- 17 نافلز رو برای جدول تعریف کردن.
- در دوره اول 2 عنصر قرار داره.
- در دوره دوم و سوم شاهد 8 تا عنصر هستیم.
- دوره 4 و 5 جدول 18 عنصر داره.
- دوره 6 و 7 هم از 32 تا عنصر برخورداره.
- شبه فلز‌های جدول همگی جامد هستن.
- دوره 2 و 3 هر‌کدوم یک شبه فلز و دوره 4 و 5 و 6 هر کدوم 2 تا شبه فلز دارن.
- در گروه‌های 14 و 15 و 16 هر کدوم دو شبه فلز وجود داره.
- مهم‌ترین و سوال خیز‌ترین عناصر جدول مندلیف عناصر موجود در گروه‌های 1 و 2 و 13 تا 18 بوده و لانتانید‌ها و اکتینید‌ها هم بسیار مهم هستن.
جمع‌بندی
به طور کلی نکات جدول تناوبی خیلی زیاده، که باید هر کدوم رو برای درک بهتر از جدول و در کل شیمی یاد بگیرین. ما هم در این مطلب سعی کردیم مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین نکاتی که برای یادگیری جدول مندلیف نیاز دارین رو براتون بررسی و تشریح کنیم.
جدول مندلیف یکی از اون نکات مهم کنکوریه که دونستنش می‌تونه برای 100 زدن شیمی در کنکور به کمک شما بیاد. پس لازمه که تمام نکات ریز و درشت این جدول رو برای خودتون دوره کنین و به درستی اون‌ها رو یاد بگیرین.
اما اگه در یادگیری مسائل مرتبط با نکات کنکوری جدول تناوبی مشکل دارین، توصیه می‌کنیم اپلیکیشن فاب رو دانلود و نصب کنین. توی ایناپلیکیشن دوره آموزش شیمی دهم، یازدهم و دوازدهم وجود داره که می‌تونین با تهیه دوره اون‌ها و دیدن ویدئو‌های آموزشی، درس شیمی و جدول مندلیف رو بهتر از روز‌های قبل یاد بگیرین.
نکات جدول تناوبی کنکور چه چیزهایی هستن؟
تمام نکات جدول تناوبی کنکور از جمله تعداد عناصر، فلزات و نافلزات و ... رو در این مقاله به تفصیل توضیح دادیم.
نام عناصر جدول تناوبی به فارسی:
هیدروژن، هلیوم، لیتیوم، برلیم، بور، کربن، نیتروژن، اکسیژن، فلوئور، نئون، سدیم، منیزیم، آلومینیوم، سیلیسیم، فسفر، گوگرد، کلر، آرگون، پتاسیم، کلسیم، اسکاندیم، تیتانیوم، وانادیم، کروم، منگنز، آهن، کبالت، نیکل، مس، روی، گالیوم، ژرمانیم، آرسنیک، سلنیوم، برم، کریپتون، روبیدیم، استرانسیم، ایتریم، زیرکونیوم، نیوبیم، مولیبدن، تکنسیم، روتنیم، رودیم، پالادیم، نقره، کادمیم، ایندیم، قلع، آنتیموان، تلور، ید، زنون، سزیم، باریم، لانتان، سریم، پرزئودیمیم، نئودیمیم، پرومتیوم، ساماریم، یوروپیم، گادولینیم، تربیوم، دیسپروزیم، هولمیم، اربیوم، تولیم، ایتر بیوم، لوتسیم، هافنیم، تانتالیم، تنگستن، رنیوم، اوسمیم، ایریدیم، پلاتین، طلا، جیوه، تالیم، سرب، بیسموت، پولونیوم، آستاتین، رادون، فرانسیوم، رادیم، اکتینیم، توریم، پروتاکتینیوم، اورانیوم، نپتونیوم، پلوتونیوم، آمریکیم، کوریوم، برکلیم، کالیفرنیوم، اینشتینیم، فرمیوم، مندلیفیم، نوبلیم، لاورنسیم، رادرفوردیوم، دوبنیوم، سیبورگیم، بوهریم، هاسیم، مایتنریم، دارمشتاتیم، رونتگنیم، کوپرنیشیم، نیهونیم، فلروویوم، موسکوویوم، لیورموریوم، تنسین، اوگانسون.
ایا در کنکور جدول تناوبی را میدهند؟
بله قطعا.
شبه فلزات جدول تناوبی کدامند؟
بور (B)<br>سیلیسیم (Si)<br>ژرمانیم (Ge)<br>آرسنیک (As)<br>آنتیموان (Sb)<br>تلور (Te)<br>پولونیوم (Po)
