تاثیر رسانه بر تربیت و رشد کودکان
خیلی از خانواده‌ها تصور می‌کنن که رسانهها تاثیرات منفی روی تربیت و رشد کودکان داره؛ واضحه که چنین تصوری صحیح نیست. ما نمی‌تونیم مزایا و ویژگی‌های مثبت رسانهها رو نادیده بگیریم. توی دنیای امروز، دوری از رسانهها امری غیرممکنه؛ پس، بهتره که برای استفاده از رسانهها حد و مرز مشخصی رو در نظر بگیریم.
ما توی این مقاله، تاثیر رسانه بر تربیت و رشد کودکان، رو به صورت دقیق بررسی می‌کنیم؛ پیشنهاد می‌کنیم که تا آخر مطلب با ما همراه باشین.
تاثیر رسانهها بر تربیت و رشد کودکان
نمی‌تونیم منکر تاثیر رسانهها بر تربیت و رشد کودکان بشیم؛ اما، می‌تونیم این تاثیرات رو تا حد زیادی کنترل کنیم.
این روزها ابزارهای رسانه‌ای در انواع مختلف (تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی، روزنامه‌ها و...) در دسترس تمام افراد قرار گرفتن و آموزه‌های متفاوتی رو برای کودکان به همراه دارن. این آموزه‌ها می‌تونن مسیر پرورش رفتار مطلوب در کودکان شما رو تحت تاثیر خودشون قرار بدن.
پس لازمه که اطلاعاتتون رو در این زمینه به روز کنین تا از ورودی‌های منفی و مخرب به ذهن فرزندتون جلوگیری کنین.
تاثیرات مثبت رسانهها بر تربیت و رشد کودکان
همونطور که می‌دونین، رسانهها همون قدر که دارای تاثیرات مخرب بر کودکان و حتی بزرگسالان هستن، می‌تونن در جهت رشد و پیشرفت هم مفید باشن.
توصیه میشه به بررسی تاثیر رسانهها بر تربیت و رشد کودکان در جهت مثبت بپردازین تا از بکارگیری روش‌هایی چون محرومیت فرزندتون از ابزارهای رسانه‌ای صرف نظر کنین؛ یادتون باشه که پاک کردن صورت مسئله هیچ وقت نمی‌تونه نتیجه خوبی براتون داشته باشه.
بهبود ارتباطات اجتماعی
اگه ابزارهای رسانه‌ای نباشن، ارتباط با دوستان و آشنایانی که در نزدیکی ما نیستن، خیلی سخت میشه. جدای از این موضوع، ارتباطات گسترده‌ای که افراد از طریق شبکه‌های اجتماعی دارن، می‌تونه بر زندگی تاثیرات مثبتی بذاره. تقویت مهارت‌های ارتباطی از جمله نتایج مثبت رسانهها هستن.
یک مثال ساده، تقویت زبان و آشنایی با فرهنگ جوامع مختلفه؛ کودکان ما می‌تونن با برقراری یک ارتباط سالم و امن، با افراد خارج از کشور، فرهنگ کشور‌های مختلف رو بشناسن و همینطور زبانشون رو تقویت کنن.
آموزش توسط رسانهها
امروزه، خیلی‌ها برای یادگیری به سراغ ابزارهای رسانه‌ای میرن. در فضای اینترنت، آموزش هر درس یا مهارتی وجود داره و کودکان می‌تونن به راحتی به اون‌ها دسترسی داشته باشن. توجه داشته باشین که این نوع از یادگیری، معمولا عمیق‌تر و دقیق‌تر بوده و باعث میشه که مهارت‌های شنیداری و دیداری دانش‌آموز، به خوبی تقویت بشه.
از مزایای آموزش دیدن از طریق ابزارهای رسانه‌ای، موارد زیر هستن:
- صرفه‌جویی در زمان (عدم نیاز به پیمودن مسیرهای طولانی و تحمل ترافیک)
- هزینه مناسب در مقایسه با شرکت در کلاس حضوری
- در دسترس بودن همیشگی آموزش‌ها
افزایش انگیزه در کودکان
اگه انگیزه کودکان رو تقویت کنیم، تلاش اون‌ها برای رسیدن به موفقیت بیشتر میشه. خیلی از افراد موفق در سراسر دنیا وجود دارن که تجربیاتشون رو با سایرین به اشتراک میذارن و روزمرگی خودشون رو به افراد دیگه نشان میدن. پیگیری افراد موفق می‌تونه تاثیر خوبی بر انگیزه کودکان و حتی شکل‌گیری شخصیت اون‌ها داشته باشه.
بالا بردن سطح دانش کودک
گاهی بدون اینکه متوجه بشیم، از طریق رسانهها اطلاعات پزشکی، تحصیلی، عمومی و... به دست میاریم. رسانهها یک منبع غنی از اطلاعات و دانش روز دنیا هستن. با این حال نکته مهمی که والدین باید به کودکانشون آموزش بدن اینه که هر چیزی رو توی این فضا باور نکنن.
چالش و سرگرمی در رسانهها
ابزارهای رسانه‌ای انتخاب بسیار خوبی برای سرگرم کردن افراد هستن. اگه کودکان در استفاده از رسانهها میانه‌رو باشن، می‌تونن در اوقات فراغتشون از رسانه استفاده کنن و تفریحات خوبی رو از این طریق برای خودشون رقم بزنن. سرگرمی‌های رسانه‌ای می‌تونه شامل ارتباط با دوستان، حضور در گروه‌های سرگرمی و چالش و بازی‌های آنلاین باشه.
ایده گرفتن از رسانهها
کودکان ما با قرار گرفتن در فضای رسانه‌ای ایده می‌گیرن و خلاق‌تر میشن. اون‌ها می‌تونن از این طریق با انواع مشاغل، و مهارت‌ها آشنا بشن و مسیر خودشون رو انتخاب کنن. رسانه به کودکان این امکان رو میده که تصورات و تخیلات قوی‌تری داشته باشن.
بهبود مهارت خوندن و نوشتن
کودکان شما می‌تونن با استفاده درست از رسانهها، تماشای تلویزیون و حضور در شبکه‌های اجتماعی، مهارت خوندن و نوشتن خودشون رو تقویت کنن، دایره لغاتشون رو گسترش بدن و همچنین با ساختار انواع جملات و متون ادبی آشنا بشن. حتی در مراحل بالاتر اگه از رسانهها استفاده درست داشته باشن می‌تونن یک زبان جدید هم یاد بگیرن.
رسانه و هنر
رسانهها می‌تونن بستر مناسبی برای یادگیری انواع هنر از جمله موسیقی، نقاشی، آواز و هنرهای دستی و ... باشن. خصوصا اگه کودک شما سن کمی داره، می‌تونین با نشون دادن آثار هنرمندان به نام به اون، میزان علاقه و استعدادهای پنهانش رو به هر هنر کشف کنین و همین می‌تونه مسیر فرزندتون رو در آینده هموارتر کنه.
یافتن پاسخ سوالات
کودکان پر از سوال و ابهام هستن؛ اون‌ها تمایل دارن که راجع به مسائل دینی، اخلاقی و آموزشی اطلاعات بیشتری کسب کنن. اگه به کودکان، روش صحیح جست‌و‌جوی اینترنتی رو آموزش بدیم، می‌تونیم به اون‌ها کمک کنیم که سطح اطلاعات خودشون رو بالا ببرن.
البته اینجا باید یک نکته رو اضافه کنیم که بهتره روی استفاده صحیح فرزندتون از رسانه‌های اجتماعی کنترل داشته باشین. در ادامه این مقاله راه‌های نظارت درست بر حضور فرزندتون در رسانهها رو توضیح دادیم.
تاثیرات منفی رسانهها بر تربیت و رشد کودکان
اوضاع در رسانهها همیشه گل و بلبل نیست! معمولا هر چیز خوبی، بدی‌هایی هم داره. تاثیرات منفی و مخرب رسانهها بر کودکان ممکنه تا حدی زیاد بشه که اثر خوبی‌های اون رو از بین ببره. برای کمرنگ کردن این تاثیرات منفی، از راهکارهای مذاکره اثربخش با کودکان کمک بگیرین.
برای دونستن تاثیرات منفی رسانه بر کودکان، ادامه مقاله رو مطالعه کنین:
عادی‌سازی خشم
حتما زیاد دیدین که کودکان با تمام حواسشون درگیر یک بازی با مضمون جنگ و خشونت هستن، یا مشغول تماشای فیلمی هستن که بازیگران اون حتی تا قطع کردن عضوی از بدن دشمن هم پیش رفتن.
اگه کودکان به دیدن این فیلمها و بازی‌ها عادت کنن و رسانهها دائما خشم رو برای اون‌ها به تصویر بکشن، عادی شدن خشم، اتفاقیه که در این بین رخ میده. با عادی‌سازی خشم، کودکان به مرور رفتارهای نامناسبی در مقابل خانواده، دوستان، فامیل و همسالانشون بروز میدن.
همچنین با ادامه این روند ممکنه کودک در جامعه، در مقابل خواسته‌ها و نظرات افراد، حتی در مقابل یک بوق کوتاه در ترافیک، عکس‌العمل بدی نشون بده و دائم دنبال دعوا باشه.
تاثیر رسانه بر بلوغ زودرس کودکان
یکی از موارد مهم تاثیر رسانه در تربیت اجتماعی کودکان، ویدیوها و عکس‌های نامناسب موجود در رسانه‌هاست که ممکنه منجر به بلوغ زودرس در کودکان بشه. البته امروزه این مسئله خیلی شایع شده و نمی‌تونیم بگیم که تنها دلیل بلوغ زودرس افراد، رسانه‌ست؛ اما قطعا رسانهها نقش بزرگی در این موضوع دارن.
رفتار پرخطر جنسی
در نتیجه بلوغ زودرس و تاثیر رسانهها بر تربیت و رشد کودکان، ممکنه افراد در سنین پایین دست به رفتارهای جنسی خطرناک بزنن. ممکنه کودکان و نوجوانانی که با نیازهای جنسی در سن پایین روبرو میشن، بدون فکر به عاقبت کارهای خود، درگیر مسائل جنسی پرخطر شده و به سادگی آینده خودشون رو نابود کنن.
تخریب اعتماد بنفس
سیبی رو در نظر بگیرین که سالم، درخشان و خوشمزه به نظر می‌رسه، غافل از اینکه پشت اون پوسیدگی بزرگی وجود داره؛ رسانهها هم درست مثل این سیب در بیشتر مواقع، سمت سالم و زیبا رو به ما نشون میدن.
کودکان و نوجوانان در سنی هستن که ممکنه با ویژگی‌های ظاهری‌شون مشکلات زیادی داشته باشن و این احساس موجب افسردگی و افت تحصیلی در اون‌ها میشه. حال اگه در رسانه هم دائما چهره‌ها و اندام‌‌های بی‌نقص (که معمولا با عمل‌های زیاد به این شکل دراومدن) رو مشاهده کنن، این مسئله اعتماد بنفس اون‌ها رو بیشتر تخریب می‌کنه.
کودکان ما باید بدونن که رسانهها بیشتر مشغول نمایش زیبایی‌ها هستن و هیچ کس از پشت پرده زندگی خودش، چیزی به ما نشون نمی‌ده.
بی‌تحرکی کودکان
دل‌مشغولی زیاد کودکان به رسانه و صرف وقت بسیار برای اون‌ها باعث میشه که کودک، فعالیت بدنی کمی داشته و به چاقی یا انواع بیماری‌ها دچار بشه. در ادامه نیز به همین دلیل ممکنه کودک گوشه‌گیر شده و اعتماد بنفس خودش رو از دست بده.
افت تحصیلی کودکان
رسانه می‌تونه برای اهداف آموزشی استفاده بشه و یکی از بهترین روشهای درس خوندن باشه اما در نبود نظارت این استفاده از رسانه به کلی به حاشیه میره و فعالیت‌های هیجانی جایی برای این استفاده آموزشی باقی نمی‌ذارن. در نتیجه وابستگی زیاد به انواع رسانه، کودکان از درس و مدرسه فراری شده و با کاهش نمرات، دچار افت تحصیلی میشن. افت تحصیلی، سرزنش خانواده و معلم و همینطور کاهش اعتماد بنفس رو به همراه داره.
رواج بی‌بند و باری و اعتیاد
استفاده نادرست از رسانه و عدم وجود تجربه کافی در کودکان ممکنه موجب گرایش اون‌ها به بی‌بند و باری‌های اخلاقی و اعتیاد بشه. کودکان قدرت تصمیم‌گیری خوبی ندارن و در صورتی که اعضای خانواده با اون‌ها روابط صمیمانه‌ای نداشته باشن، ممکنه در دام خطرات گفته شده اسیر بشن.
ضعیف‌شدن چشم‌ها
باید بهتون هشدار بدیم که کودکان شما با مشاهده طولانی مدت تلویزیون، صفحه لپتاپ و گوشی موبایل، در معرض خطر ضعیفی چشم قرار می‌گیرن. اگه کودکان در استفاده از رسانهها زیاده‌روی کنن، به دلیل پلک‌نزدن‌های طولانی مدت، به خشکی چشم دچار میشن و به این عضو حساس و مهم بدن آسیب می‌زنن.
تقلید از افراد فاقد صلاحیت
کودکان و نوجوانان، با مشاهده محبوبیت و مشهور بودن خیلی‌ها در فضای مجازی، تلاش می‌کنن که شبیه اون‌ها باشن. این تقلید نادرست و کورکورانه ممکنه اون‌ها رو با مشکلات جدی مواجه کنه. طبیعتا همه افراد معروف، دارای شخصیت مورد تایید نبوده و تقلید کودکان از اون‌ها ممکنه به ضرر فرد و حتی خانواده اون باشه.
اختلال خواب
اعتیاد به رسانه ممکنه کودک شما رو تا پاسی از شب بیدار نگه داره. همچنین نور (نور رایانه و موبایل) سطح ملاتونین بدن رو به هم ریخته و ممکنه کم‌خوابی یا بی‌خوابی رو برای فرزندتون به همراه داشته باشه.
تضعیف روابط
گذروندن وقت با رسانه و غافل شدن از خانواده یکی از اثرات رسانه بر تربیت فرزندان و نوجوانان محسوب میشه. این مورد یکی از اثرات مخرب و منفیه که باید سعی کنین فرزندتون به سمتش کشیده نشه. ممکنه افراد از همون کودکی به این روند عادت کنن و در بزرگسالی و طی زندگی زناشویی هم با مشکل مواجه بشن.
پرداختن به ابزارهای رسانه نباید به حدی برسه که کودک رو از هم‌صحبتی با پدر و مادر، دوستان و همسالانش دور کنه.
به خطر افتادن حریم شخصی کودک
ممکنه کودکان در استفاده از ابزارهای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی اشتباه کرده و افراد سودجو رو به حریم خصوصی خودشون راه بدن! امنیت رسانهها کاملا تضمین شده نیست و افراد، خصوصا کودکان باید در استفاده از اون خیلی زیاد دقت کنن.
چطوری اثر منفی رسانه بر کودکان رو کاهش بدیم؟
حالا که با تاثیر رسانهها بر تربیت و رشد کودکان آشنا شدین، زمان اونه که راهکارهای کاهش اثرات منفی رسانه بر کودکان رو مطالعه کنین و اون‌ها رو به کار بگیرین. پس لطفا به نکاتی که در ادامه مطلب میگیم توجه کنین؛
- برقراری ارتباط صمیمانه با کودک: با فرزندتون صحبت کرده و به اون توجه نشون بدین؛ اگه بتونین برای کودکتون مثل یک دوست باشین، در مقابل فرزندتون برای گرفتن هر تصمیمی و انجام هر کاری با شما مشورت می‌کنه.
- عدم محدود کردن کودک: رابطه کودک رو با رسانه قطع نکنین! انسان همیشه به چیزی که از اون منع می‌کنن، تمایل بیشتری نشون میده. به هیچ عنوان ابزارهای رسانه رو از او نگیرین تا پنهان‌کار نشه.
- مدیریت زمان: میزان استفاده کودک و ارتباطش با رسانه رو مدیریت کنین. اگه برای استفاده کودک از رسانه قانون زمانی تعیین کنین، اثرات منفی به شدت کم میشه.
- الگوی مناسب: اگه تمایل دارین که فرزندتون در ارتباط با رسانهها میانه‌روی داشته باشه، باید خود‌تون الگوی اون باشین! اگه ساعات طولانی مشغول تماشای تلویزیون یا ماهواره هستین و همیشه موبایل یا لپ تاپ‌تون روبروی شماست، نباید از کودکی که شما رو الگوی خوش می‌بینه توقع رفتار دیگه‌ای داشته باشین.
- شناخت علایق: اگه علایق کودک رو بشناسین و در مورد خواسته‌هاش صحبت کنین یا وقت بذارین، می‌تونین ارتباطش با رسانه رو به راحتی مدیریت کنین.
- ارتباط با مشاور: قطعا کمک گرفتن از یک مشاور باتجربه و دلسوز می‌تونه کمک کننده در این مسیر باشه.
- آگاه‌سازی: به کودکتون ثابت کنین که هر چیزی در رسانه می‌شنون یا مشاهده می‌کنن، واقعیت نداره.
جمع‌بندی
در این مطلب از فاب درباره تاثیر رسانه بر تربیت کودک صحبت کردیم. بررسی تاثیرات مثبت و منفی رسانهها در تربیت و سلامت فرزندان، کمک می‌کنه که ارتباط بهتری با فرزندتون برقرار کنین و بتونین تاثیرات منفی رو کنترل کنین. تربیت کودکان کاری پیچیده و حساسه. فاب کامل‌ترین دوره آموزش تربیت کودکان رو در قالب ویدیوهای آموزشی برای شما تولید کرده.
در دوران مدرن مشغله‌های روزانه والدین خیلی بیشتر شده و شاید به سختی زمانی برای شرکت در کلاس‌های آموزشی تربیت فرزندانتون پیدا کنین. ویدیوهای آموزشی راهی برای بهره‌مندی از این آموزش‌ها در هر فرصتی که به دست میارینه. پشت ترافیک، دقایقی قبل از خواب یا در استراحت‌های کوتاه بین کار.
در صورتی که سوال یا ابهامی در مورد فرزندتون و روشهای تربیتی صحیح داشتین لطفا در بخش نظرات با ما در میون بذارین.
مواردی مثل آموزش ساده‌تر، ارتباطات مفید، دانش‌افزایی و تقویت انگیزه کودکان از جمله تاثیرات مثبت رسانهها به شمار میرن.
از جمله تاثیرات منفی رسانه بر کودکان، عادی‌سازی خشونت، بلوغ زودرس کودکان، بی‌تحرکی و چاقی، افت تحصیلیه.
بله، اگه افراد دانش کافی برای فعالیت در رسانه نداشته باشن، حریم شخصی اون‌ها در خطر میفته؛ این مورد خصوصا درباره کودکان باید خیلی جدی گرفته بشه.
برای این کار با فرزندتون دوست باشین، باهاش صحبت کنین، علایقش رو بشناسین و همچنین با مشاوری دلسوز و آگاه در ارتباط باشین.
