نگار ناظم الشعرابهروز رسانی: ۱۴۰۳/۰۹/۱۰
417
راهکارهای درمان اختلال خواندن در کودکان
عناوین مهمی که در این مقاله میخوانیم :
میشه گفت مهارت خواندن، از مهمترین مهارتها توی زندگی ما و مهمترین مهارت برای یادگیری زبانه. مهارت خواندن به ما کمک میکنه که نوشتههای دیگران رو بخونیم، از اونها یاد بگیریم و توی زندگی خودمون پیشرفت کنیم.
اما متاسفانه عدهای از کودکان هستن که مثل همسالان خودشون با قرار گرفتن در محیط مدرسه، مهارت خواندن رو یاد نمیگیرن و دچار اختلال خواندن میشن. توی این مقاله میخوایم درباره راهکارهای درمان اختلال خواندن در کودکان صحبت کنیم پس همراه ما باشین.
اختلال خواندن یا دیسلکسیا چیست؟
اختلال خواندن یا دیسلکسیا، مشکلیه که قابلیتهای شناختی شخص در بحث خواندن رو تحت تأثیر قرار میده. راهکارهای درمان اختلال خواندن در کودکان کم نیستن و در مقاله حاضر که توسط گروه آموزشی فاب ارائه شده، به این موضوع مهم پرداخته میشه.
کودکانی که به دیسلکسیا مبتلا هستن، دشواری در تشخیص حروف، مفاهیم و کلمات دارن و به طور کلی در خوندن و نوشتن ضعیف عمل میکنن. در بعضی موارد، این مشکل میتونه باعث بشه که کودک مطالب رو دیرتر درک کنه و در نتیجه در مقایسه با افراد دیگه، سرعت خوندن و نوشتن اونها کاهش پیدا کنه.
اختلال خواندن مثل اختلال نوشتن در کودکان، یکی از اختلالات یادگیریه و ممکنه با تغییرات روانشناختی و آموزشی قابل درمان باشه.
انواع اختلال خواندن طبق دستهبندی مایکل باست
دستهبندی مایکل باست، اختلالات خواندن رو بر اساس عوامل شناختی، زبانی و عملکردی دستهبندی میکنه. بر این اساس، این دستهبندی اختلالات خواندن رو به چهار دسته زیر تقسیم میکنه:
- اختلال درک مطلب: در این نوع از اختلالات، فرد قادره کلمات رو تشخیص بده، اما نمیتونه اونها رو به هم مرتبط کنه و به درستی مفهوم جمله رو درک کنه.
- اختلال در شناخت حروف: در این نوع از اختلالات، فرد قادره کلمات رو درک کنه، اما نمیتونه حروف و الفبای کلمات رو به درستی تشخیص بده.
- اختلال در شناخت کلمات: در این نوع از اختلالات، فرد قادره حروف رو تشخیص بده، اما نمیتونه کلمات رو به درستی بشناسه یا به طور صحیح بخونه.
- اختلال در خواندن کلمات: در این نوع از اختلالات، فرد قادره مفاهیم جمله رو درک کنه، اما نمیتونه کلمات رو به درستی بخونه. به عبارت دیگه، فرد ممکنه با مشکل در تشخیص حروف و صداهای مختلف مواجه بشه و کلمات رو به درستی تلفظ نکنه.
این دستهبندی، برای تشخیص و درمان اختلالات خواندن بسیار مفیده. زیرا به ما این امکان رو میده که مشکلات خواندن کودک رو بر اساس نوع دقیق اختلال، بهتر شناسایی کنیم و برای درمان مناسبتر اقدام کنیم.
انواع اختلال خواندن یا نارساخوانی در کودکان
اختلال خواندن یا نارساخوانی (Dyslexia) یک اختلال عصبی-توجهیه که معمولا در کودکان شروع میشه و میتونه برای اونها باعث مشکلاتی توی خوندن و نوشتن بشه. برخی از انواع اختلال خواندن یا نارساخوانی در کودکان عبارت است از:
- نارساخوانی فونولوژیک: مشکل در شناسایی و تفکیک صداها و حرفهای مختلف از همدیگه
- نارساخوانی ساختاری: نقص در درک رابطه بین صدا و حروف برای ساخت کلمه
- نارساخوانی نوروانتقالی: مشکل در انتقال اطلاعات بین نورونها
- نارساخوانی دیداری: داشتن ایراد در تشخیص و تفکیک ظاهر و حروف کلمات از هم
- نارساخوانی فضایی: داشتن مشکل در تشخیص و تفکیک شکلهای مختلف از هم
اختلال خواندن و نارساخوانی ممکنه به صورت جداگانه یا در ترکیب با سایر اختلالات عصبی-توجهی مثل اختلال نقص توجه(ADHD) و اختلال نارسایی حافظه کوتاه مدت (Working Memory Deficits) رخ بده.
علت اختلال خواندن کودکان
علت دقیق اختلال خوندن در کودکان مشخص نیست، اما برخی عوامل احتمالی میتونن راههای پیدا کردن اختلالات رو برای پزشک و روانشناس فراهم کنن.
برخی از عوامل معروف شامل موردهای زیره:
- ژنتیک: به نظر میرسه که داشتن فرزندانی با این اختلال، در خانوادههایی که یکی از والدین یا خواهر یا برادر اونها، این اختلال رو داشتن، احتمال بیشتری داره.
- پدیده دیسلکسی: این یک اختلال نورولوژیکیه که قدرت فرآیندهای بینایی و زبان رو تحت تأثیر قرار میده.
- اختلالات زبانی: بعضی از کودکان با اختلالات زبانی مواجه هستن که همین موجب میشه تا اونها برای تفسیر و درک کلمات و جملهها مشکل داشته باشن و به همین دلیل نمیتونن به صورت منظم متنها رو بخونن.
- اختلالات شنیداری: در برخی از موارد، اختلالات شنوایی میتونه باعث بروز مشکلات در خوندن بشه.
- عدم تمرین کافی: در برخی از موارد، کودکانی که به مقدار کافی تمرین نکردن، ممکنه دچار مشکلاتی در خوندن بشن.
- اختلالات شناختی: بعضی از کودکان با اختلالات شناختی مانند اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) و اختلال نارسایی حافظه کوتاه مدت (Working Memory De) متولد میشن که همین میتونه یکی از عوامل اختلال خواندن در اونها بشه.
تاثیر عوامل محیطی بر نارساخوانی یا اختلال خواندن
اختلال خواندن یا نارساخوانی یک اختلال رایج در کودکانه و ممکنه بسیاری از عوامل محیطی روی اون تأثیر بذارن. بعضی از عوامل محیطی مهم شامل موردهای زیر هستن:
- محیط خانه: عواملی مثل سر و صداهای بلند، نور کم یا بیش از حد و حضور افراد زیاد یا غریبه در محیط خانه میتونه بر روی توجه کودک و تمرکز اون تأثیر بذاره.
- محیط مدرسه: توانایی معلمان و سیاستهای آموزشی، طراحی کلاس درس، صداهای محیط مدرسه و حضور همکلاسیها همگی میتونن روی تمرکز و توجه کودکان تأثیر بذارن.
- سلامت جسمی: مشکلات سلامتی مثل اختلالات دیداری یا شنوایی میتونه به نارساخوانی کودکان منجر بشه.
- مشکلات رفتاری: تعصبات و نگرانیهای خانوادگی، فشار روانی، بی قراری و استرس میتونه منجر به اختلال خواندن در کودکان بشه.
- عوامل ژنتیکی: در بعضی از موارد، عوامل ژنتیکی هم میتونه نقشی در ایجاد نارساخوانی داشته باشه.
اهمیت تشخیص صحیح منشأ نارساخوانی خیلی مهمه تا بشه به طور مؤثری برای درمان اون اقدام کرد. در هر صورت، شناسایی و رفع عوامل مختلف محیطی میتونه نقش مهمی در بهبود عملکرد کودکان در خواندن داشته باشه.
راههای تشخیص اختلال خواندن در کودکان
تشخیص اختلال خواندن کودکان باید توسط یک متخصص روانشناس یا پزشک انجام بشه. برای تشخیص این اختلال، متخصص باید به صورت جامع و بر اساس روشهای استاندارد اقدام به ارزیابی کودک کنه.
برخی از روشهای تشخیص اختلال خواندن:
- تستهای عملکرد حرکتی: این تستها برای ارزیابی توانایی کودک در حرکت دادن چشم، تمرکز، تنظیم حرکات دست و پا و هماهنگی حسی-حرکتی بین دست و چشم، استفاده میشن.
- تستهای زبانی: این تستها شامل ارزیابی توانایی کودک در خواندن و نوشتن، درک ساختارهای زبانی، درک معنای کلمات و جملات و مهارتهای شنیداری هستن.
- تستهای شناختی: این تستها برای ارزیابی توانایی کودک در تمرکز، حافظه و دقت عملکرد به کار میرن.
- ارزیابی سطح مطالعاتی: دغدغه خوندن کودکان با توجه به سطح مطالعاتی اونها باید مورد بررسی قرار بگیره.
- پرسشنامههای خانوادگی: در روشهای ارزیابی اختلال خواندن، پرسشنامههایی مثل پرسشنامههای خانوادگی هم مورد استفاده قرار میگیره تا عوامل محیطی و رفتاری مؤثر بر شرایط کودک بررسی بشه.
تشخیص اختلال خواندن در کودکان به دلیل اینکه میتونه ارجاع دهنده به مشکلات جدی دیگهای باشه، خیلی مهمه. به همین دلیل، در صورتی که شما به هر دلیلی فکر میکنین کودک شما از این اختلال رنج میبره، بهتره که به یک متخصص مراجعه کنین.
روشهای درمان اختلال خواندن در کودکان
درمان اختلال خواندن در کودکان به سبب پیچیدگی اون، باید توسط یک متخصص روانشناس و یا پزشک انجام بشه. برای درمان این اختلال میشه از روشهای مختلفی استفاده کرد.
بعضی از روشهای درمان در ادامه آورده شده:
- آموزش خواندن: این روش شامل آموزش تکنیکهای خوندن صحیح به کودک میشه. این آموزش میتونه شامل استفاده از تکنیکهایی مثل خوندن با صدای بلند، تمرین خوندن با جملات کوتاه و قابل فهم و همچنین تمرینهای تعریف و تشخیص صداهای حروف و کلمات باشه.
- درمان با آواز درمانی: این روش شامل استفاده از آواز درمانی برای تقویت تمرکز و توجه کودک به خونده. آواز درمانی با استفاده از صداهای طبیعی و ملایم، میتونه کودک رو به خوندن ترغیب کنه و توجه و تمرکز اون رو بهتر کنه.
- درمان دارویی: استفاده از داروهایی مثل متیلفنیدات میتونه به کنترل علائم نارساخوانی کودکان کمک کنه. این داروها قبل از هر چیز فشار عصبی و اضطراب کودک رو کاهش میدن.
- روشهای رواندرمانی: این روشها شامل تحلیل رفتاری، روان درمانی شناختی-رفتاری و درمانهای گروهیه که به کودک کمک میکنه تا استرسهای روانی خودش رو کاهش بده و با اعتماد به نفس و باور به توانایی خودش، برای خوندن تلاش کنه.
- مشاوره خانواده: در این روش، مشاور به خانواده کودک کمک میکنه تا با توجه به مشکلات و نیازهای اونها، اقدام به کنترل عوامل محیطی و رفتاری کنه تا شاید با این کار عملکرد خواندن کودک بهتر بشه.
در هر صورت، انتخاب روش درمانی باید براساس شدت و نوع نارساخوانی کودک و نیازهای اون انجام بشه. همچنین، تلاش برای شناسایی و رفع عوامل محیطی مؤثر روی خواندن کودک هم میتونه کمک کننده باشه.
سخن پایانی
نارساخوانی یکی از اختلالات یادگیریه که بیشتر کودکان رو هدف قرار میده. این اختلال اگه درمان نشه میتونه منجر به اختلالات دیگهای در آینده کودک شما بشه. بنابراین همونطور که بالاتر گفتیم لازمه اون رو جدی بگیرین و در صورتی که فرزندتون در خوندن مشکلات زیادی داره که طبیعی نیست، لازمه که حتما به پزشک یا روانشناس مراجعه کنین.
اونها معمولا جلسات گفتار درمانی رو توصیه میکنن. اما راههای درمان زیادی برای این اختلال وجود داره و اصلا جای نگرانی نیست. همچنین در صورتی که میخواین بهترین روشهای درس خوندن در کودکان رو بشناسین، مقاله مربوطه رو مطالعه کنین.
آیا اختلال خواندن در کودکان رو میشه درمان کرد؟
بله، راههای درمان زیادی برای این اختلال وجود داره که در این مقاله چندتا از مهمترینها رو اسم بردیم.
آیا اختلال خواندن در کودکان ربطی به جنسیت اونها داره؟
خیر، این اختلال در همه کودکان، چه دختر و چه پسر ممکنه وجود داشته باشه.
