نگار ناظم الشعرابه‌روز رسانی: ۱۴۰۳/۰۹/۱۱
91
علت اختلال اضطرابی و آشنایی با انواع آن
عناوین مهمی که در این مقاله می‌خوانیم :
برای همه ما پیش اومده که در برخی شرایط دچار اضطراب و نگرانی میشیم. این حالت می‌تونه از به علت اختلال اضطرابی باشه. مثلا وقتی می‌خواستیم امتحان بدیم یا سر کلاس تو مدرسه نوبت ما میشد که بلند بشیم و مبحثی رو ارائه بدیم. یا مثلا وقتی آدرسی رو پیدا نمی‌کنیم و داره دیرمون میشه، خیلی نگران و مضطرب میشیم.
ولی آیا اسم همه این نگرانی‌ها رو میشه گذاشت اختلال یا فقط یک اضطراب و استرس موقت و معمولی هستن؟ قطعا یه تفاوتی بین اضطراب‌های معمول روزانه ما با اختلالات اضطرابی وجود داره. آیا اصلا به تاثیر اضطراب بر مغز فکر کردین؟
در ادامه با ما همراه باشین تا درباره به طور کامل بررسی کنیم اختلال‌های اضطرابی چیست و برای درمان این مشکلات، باید چه کاری انجام داد.
اختلالات اضطرابی چیست؟
اختلالات اضطرابی، نوعی از اضطراب هستن که طولانی مدت فرد رو درگیر میکنن و موقتی نیستن. این نوع از اضطراب، همیشه همراه آدم هست و در تمامی لحظات زندگی حضور پررنگی داره و ممکنه روی روتین روزانه افراد تاثیر منفی بذاره و اون رو مختل کنه؛ به طوری که اون فرد ممکنه حتی نتونه راحت بخوابه، کار کنه یا درس بخونه.
میشه گفت تمام زندگی و روح و روان و جسم افراد رو تحت تاثیر قرار میده و آرامش رو از اون‌ها می‌گیره. این تاثیرات در دانش‌آموزان حتی شدیدتر هم هست. اختلالات اضطرابی خودپنداره تحصیلی کودکان و نوجوانان رو تضعیف می‌کنه. خودپنداره تحصیلی ضعیف، یادگیری و عملکرد تحصیلی رو با مشکل روبه‌رو می‌کنه که در نهایت به افزایش اضطراب منجر میشه. به همین دلیل اضطراب در دانش‌آموزان باید به سرعت شناسایی بشه!
در ادامه از انواع اختلالات اضطرابی میگیم تا بیشتر با اون‌ها آشنا بشین تا اگه دچار یکی از این اختلالات هستین زودتر شناساییش کنین و راه درمانش رو هم پیدا کنین.
اگه شما هم طرفدار دو آتیشه پادکست‌های آموزشی هستین و فرصت خوندن این مقاله رو هم ندارین، بهتون پیشنهاد می‌کنیم که پادکست علت اختلال اضطرابی و آشنایی با انواع آن رو گوش کنین و همراه رادیو پادکست فاب باشین🎧🎙📚
--:--
--:--
انواع اختلالات اضطرابی
همون‌طور که گفتیم، اختلالات اضطرابی دارای انواع مختلفی هستن که هر کدوم علائم و دلایل متفاوتی دارن. علائم مشترکی هم بین این اختلالات وجود داره که در ادامه بهشون اشاره می‌کنیم. ممکنه شما درگیر هر کدوم از این اختلالات اضطرابی باشین؛ با خوندن علائم و علت اختلال اضطرابی می‌تونین تا حدودی متوجه بشین که به کدوم نوع مبتلا هستین.
اختلال اضطراب فراگیر
افرادی که مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر هستن، در مورد تمامی اتفاقات زندگی مثل روابط اجتماعی، در محل کار و حتی در مورد بهداشت فردیشون، دچار اضطراب و نگرانی میشن. این اختلال معمولا با افسردگی همراهه و اونقدر زیاده که شخصی که دارای این اختلاله، نمی‌تونه احساس اضطراب و نگرانی خودش رو کنترل کنه. از دلایل و علت اختلال اضطرابی فراگیر می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- مشکلات هورمونی
- ژنتیک
- تفاوت در عملکرد مغز
- تیپ شخصیتی
اختلال اضطراب جدایی
زمانی که افراد از شخصی که به آن وابستگی یا احساس خاصی دارن یا حتی حیوان خونگی جدا بشن، ممکنه اختلال اضطراب جدایی براشون پیش بیاد. این نوع از انواع اختلالات اضطرابی، معمولا در کودکان بیشتر اتفاق میفته و ژنتیک و موقعیت‌های اجتماعی می‌تونه از علت اختلال اضطرابی در کودکان باشه؛ اما بزرگسالان هم ممکنه درگیر اختلال اضطراب جدایی بشن. این افراد به خانواده یا محل زندگی خودشون وابسته هستن و هر جدایی براشون سخته و اون‌ها رو دچار فروپاشی روحی و روانی می‌کنه. مهم ترین علت اختلال اضطرابی جدایی عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی
- شخصیت و ساختار روانشناسی
- عوامل محیطی و موقعیت‌های زندگی
- تعاملات وابستگی
اختلال اضطراب پس از سانحه
زمانی که اتفاق ناخوشایندی برای شخصی رخ میده و بعد از اون، شخصی که چنین اتفاقی رو تجربه کرده، دچار افکاری میشه که مضطربش می‌کنه یا باعث میشه خواب‌های ناخوشایندی ببینه و اون اتفاق دائما جلوی چشمش باشه. مثلا ممکنه فردی بعد از یک تصادف رانندگی دچار چنین اختلال و وضعیتی بشه.
اختلال اضطراب اجتماعی
بعضی از افراد، زمانی که در جمعی قرار می‌گیرن، نگران فکر و قضاوت دیگران در مورد خودشونن یا احساس خجالت میکنن. در چنین شرایطی اضطراب شدیدی رو در خودشون احساس میکنن که باعث میشه توی جمع و در اجتماع احساس راحتی نکنن و حتی از اجتماع دوری کنن. به این اختلال، اختلال اضطراب اجتماعی میگن. از دلایل و علت اختلال اضطرابی اجتماعی، می‌تونیم موارد زیر رو نام ببریم:
- ژنتیک
- تفکرات منفی
- تجربیات زندگی
اختلال پانیک
افرادی که دارای اختلال پانیک هستن، با حملات غیرمنتظره‌ای مواجه میشن که ممکنه دائما تکرار بشه. این حملات با تنگی نفس و احساس خفگی و ترس همراهه. این افراد ممکنه دچار تعریق زیاد و لرزش بدن بشن. افرادی که حملات پنیک رو تجربه میکنن، احساس ترس و نگرانی و اضطراب زیادی رو در خودشون حس میکنن و نگران حملات بعدی هم هستن؛ چون نمی‌دونن کجا و چطوری ممکنه دوباره براشون اتفاق بیفته. علت اختلال اضطرابی پانیک موارد زیره:
- سابقه خانوادگی
- تجربه یک اتفاق استرس‌زا
- تغییرات بزرگ در زندگی
آگورا فوبیا
بعضی از افراد از ورود به مکان‌های تازه و جدید می‌ترسن و گاهی حتی ترجیح میدن از خونه یا محل امنی که هستن خارج نشن. در چنین وضعیتی شخص دارای اختلال آگورا فوبیا هست که اونو درگیر اضطراب شدیدی می‌کنه. این شخص از مکان‌های جدید هراس داره و حتی ممکنه موقع خروج از اون‌ها دچار سردرگمی و اضطراب بشه و ندونه باید کجا بره و چیکار کنه. از مهم‌ترین دلایل بروز این اختلال:
حملات پانیک درمان نشده
وجود فوبیاهای دیگه
سابقه خانوادگی
تجربه رویداد‌های استرس‌زا
ترس از حملات پانیک
اختلال اضطراب ناشی از بیماری
افرادی که از بیمار شدن می‌ترسن و همیشه نگرانن که دچار بیماری خاص یا خطرناکی بشن، دارای اختلال اضطراب ناشی از بیماری هستن. این اختلال افراد رو درگیر اضطراب‌های شدید می‌کنه و آرامش رو از اون‌ها می‌گیره؛ چون این افراد از هر چیزی که حس بیماری به اون‌ها بده هراس دارن و نگران بیمار شدن هستن.
اختلال سکوت انتخابی
یکی از انواع اختلال اضطرابی، اختلال سکوت انتخابیه؛ این اختلال معمولا در کودکان اتفاق میفته. زمانی که کودکی در یک شرایط خاص حرفی نمی‌زنه و سکوت می‌کنه، اما در مکان دیگه‌ای مثل خونه صحبت می‌کنه و مشکلی با حرف زدن نداره، دارای چنین اختلالیه. این اختلال می‌تونه روی زندگی کودک و مدرسه و حضور اون در مکان‌های مختلف تاثیر منفی بذاره.
کودکانی که دچار این اختلال هستن ممکنه آدم‌هایی باشن که دیر با یک جمع یا مکانی گرم می‌گیرن یا حتی ممکنه هیچ دلیل خاصی هم وجود نداشته باشه اما در برخی مکان‌ها شبیه به یه تیکه یخ میشن یا با اشاره منظور خودشونو می‌رسونن و حرف نمی‌زنن. مهم ترین دلایل و علت اختلال اضطرابی سکوت انتخابی:
- خجالتی بودن
- ترس از شرمساری در برابر دیگران
- مشکلات خود تنظیمی
فوبیای خاص
برخی ترس‌ها از نوع خاص هستن و توی دسته اختلالات دیگه قرار نمی‌گیرن؛ مثلا فوبیای حیواناتی مثل گربه. فوبیای یک موقعیتی مثل هواپیما و آسانسور و از این دست فوبیاها که در هر شخصی می‌تونه چیزی خاص باشه؛ حتی فوبیای رنگ‌ها. فرد می‌تونه نسبت به یک شیء فوبیای خاص داشته باشه که از اون شیء دوری می‌کنه.
این مدل فوبیاها می‌تونه هر دلیلی داشته باشه. مثلا ممکنه در کودکی اتفاقی براشون افتاده باشه که نسبت به اون موقعیتی که توش بودن یا یک حیوان یا شیء و هر چیزی که در اون زمان باعث ترسشون شده خاطره بدی توی ذهنشون ثبت شده. دلایل بروز این اختلال می‌تونه موارد زیر باشه:
- عملکرد و ساختار مغز
- سابقه خانوادگی
- تجربه‌های ناخوشایند
اختلال وسواس فکری- عملی
زمانی که فرد بخواد برای دور شدن از یک فکر، عمل یا حرکتی رو انجام بده و این موضوع دائم تکرار بشه، این اختلال به وجود میاد. یعنی فرد دائم و پیوسته، به یک موضوع فکر می‌کنه که این خودش میشه وسواس فکری. حالا اگه برای از بین بردن این فکر، به سراغ انجام عملی بره، وسواس عملی به وجود میاد. این رفتار، مکرر برای فرد اتفاق میوفته و حس می‌کنه که مجبور به انجام دادنه یک همچین موضوعی هست؛ اما در واقع لزومی نداره که وسواس عملی همراه وسواس فکری باشه. دلایل و علت اختلال اضطرابی وسواس فکری - عملی می‌تونه موارد زیر باشه:
- ژنتیک
- تجربه سندرم پانداس
اختلال اضطرابی ناشی از مصرف مواد
بعضی از افرادی که مواد مخدر مصرف میکنن یا به هر نوع ماده‌ای حتی الکل اعتیاد دارن، ممکنه دچار اختلال اضطراب ناشی از مصرف مواد بشن. این افراد دچار حملات پانیک هم میشن که می‌تونه یکی از علائم این اختلال باشه.
علائم کلی اختلالات اضطرابی
اگه برای شما هم سوال شده که علائم بیماری اختلال اضطرابی چیست؟ باید بگیم اختلالات اضطرابی دارای دو نوع کلی علائم روحی و روانی و علائم جسمی هستن که در ادامه بیشتر در مورد هر یک از اون‌ها و نشونه‌هاش توضیح دادیم.
علائم روحی و روانی
یک سری از علائم هستن که در دسته علائم روحی و روانی قرار می‌گیرن:
- بی‌قراری شدید
- احساس ترس
- تنش و بی‌قراری
- عدم تمرکز
- تحریک‌پذیری
علائم جسمی
با بروز اختلالات اضطرابی، یک سری از علائم جسمانی هم برای فرد به وجود میاد:
- سرگیجه
- خستگی
- درد و تنش عضلانی
- لرزش بدن
- خشک شدن دهان
- تعریق زیاد
- نفس تنگی
- معده درد
- حالت تهوع
- سردرد و سرگیجه
- ضربان قلب شدید، سریع یا نامنظم
- مشکل در خواب
- سوزن سوزن شدن دست‌وپا
- نشخوار فکری
علت اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی به دلایلی در انسان بروز پیدا میکنن که با دونستن اون‌ها می‌تونین بهتر نسبت بهشون آگاهی داشته باشین و برای درمان مناسب خودتون اقدام کنین. در ادامه در مورد علت اختلال اضطرابی صحبت می‌کنیم.
فیزیولوژی مغز
تحقیقاتی شده در مورد این موضوع که در مدارهایی از مغز انسان که مسئولیت ترس و احساسات رو برعهده دارن، اختلالات اضطرابی در اون بخش‌ها بروز پیدا می‌کنه.
ژنتیک
اختلالات اضطرابی می‌تونن ارثی باشن؛ ممکنه توی خانوادتون کسی نوعی از اختلال اضطرابی داشته باشه و به شما هم به ارث رسیده باشه.
استرس محیطی
ممکنه اختلالات اضطرابی در شرایط خاصی و تحت تاثیر استرس محیطی در شما بروز پیدا کرده باشه. مثلا اگر در کودکی مورد تمسخر قرار گرفته باشین یا یکی از والدینتون رو از دست داده باشین یا مثلا در مدرسه مورد آزار و بی‌توجهی قرار گرفته باشین ممکنه به مرور زمان این اضطراب‌ها رو در خودتون احساس کنین که نیاز به درمان داره.
برخی بیماری‌ها
بعضی از بیماری‌ها مثل بیماری‌های قلبی و ریوی می‌تونن از دلایل و علت اختلال اضطرابی باشن. در این صورت باید به پزشک معالج مراجعه کنین تا درمان بشین.
روش‌های درمان
اختلالات اضطرابی جزو بیماری‌های روانی به حساب میان و قابل درمان هستن. روش‌هایی برای درمان این اختلالات وجود داره که در ادامه در مورد اون‌ها صحبت می‌کنیم:
روان‌درمانی
در روان درمانی، درمانگر تلاش می‌کنه علت اضطراب شما رو با توجه به تجربیات زندگیتون ریشه‌یابی کنه و به کمک اطلاعاتی که به دست میاره، با گفتگو و دادن راه حل‌های مناسب نوع اختلال شما، در این مسیر و در بهبودی به شما کمک بکنه.
رفتاردرمانی شناختی (CBT)
در این نوع روان درمانی، روانشناس تلاش می‌کنه علت اضطراب شما رو پیدا کنه و با ارائه روش‌های کاربردی بهتون کمک بکنه تا کم کم علائم اختلالات اضطرابی کم بشه و شخص رو به بهبود و سلامتی کامل بره.
حتی اگه امکان مراجعه به درمانگر رو ندارین، چه به خاطر اضطرابی که دارین یا مشغله‌های روزمره، استفاده از روش‌های رفتاردرمانی شناختی می‌تونه به شما کمک کنه! برای کنترل علائم اضطراب باید این اختلال و خودتون رو به خوبی بشناسین. دوره جامع درمان اختلالات اضطرابی فاب، می‌تونه بهتون کمک کنه تا در فضای امن خونه و در هر فرصتی که پیدا کردین، به خودتون کمک کنین!
درمان با دارو
روانشناس‌ها برای بعضی از مراجعین خود که دچار اختلالات اضطرابی هستن علاوه بر روان درمانی، درمان با دارو رو هم پیشنهاد میکنن. این اتفاق زمانی رخ میده که مراجع علائم اختلالات اضطرابی زیادی داشته باشه و نتونه افکار و احساسات خودشو کنترل کنه.
در این صورت باید برای داشتن آرامشی نسبی، با دارو بدنش رو متعادل کنه تا بتونه در جلسات روان درمانی به نتایج خوبی برسه و روند درمانی به درستی طی بشه.
راه‌هایی برای کاهش اضطراب
برای این که اختلالات اضطرابی کمتر بشن، بهتره که به روان درمانگر مراجعه کنیم و با تشخیص درمانگر، دارو مصرف کنین. این مهم‌ترین راه کاهش اضطراب و درمانه. پیشنهادات دیگه‌ای که ما برای شما داریم اینه که سعی کنین تغذیه سالم و مناسبی داشته باشین، به موقع بخوابین و از کافئین کمتر استفاده کنین.
شما نباید برای رهایی از اضطراب به مواد مخدر یا الکل پناه ببرین چون این راهکارها موقتی هستن و خودشون به تنهایی هم می‌تونن به شدت مخرب باشن و باعث بروز مشکلات دیگه‌ای در شما بشن.
جمع‌بندی
اختلالات اضطرابی و روش‌های درمان اون مسئله مهمیه که باید بهش توجه کرد و به همون اندازه که بدن و جسم انسان نیاز به اهمیت و توجه داره، روان هم به این توجه نیاز داره. ما در این مقاله از این اختلالات و علت اختلال اضطرابی و روش‌های درمانی اون‌ها گفتیم.
شما باید بدونین که رفع اختلالات اضطرابی در دانش‌آموزان یکی از راه‌های مقابله با فرسودگی تحصیلی اون‌هاست. پس این کار رو جدی بگیرین. با نصب اپلیکیشن فاب می‌تونین از ویدیوهای آموزشی و مهارتی این اپلیکیشن استفاده کنین و از مطالب مفید این ویدیوها برای برطرف کردن اختلالات استفاده کنین.
چه کسانی ممکنه در معرض اختلالات اضطرابی باشن؟
کسانی که توی خانوادشون سابقه این نوع اختلالات وجود داشته.
چه زمانی لازمه به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی که اختلالات اضطرابی در زندگی روتین شما خلل ایجاد کنه و غیرقابل کنترل بشه.
آیا اختلالات اضطرابی درمان قطعی دارن؟
به کمک روان درمانگر و درمان دارویی به کمک روانپزشک می‌تونین اختلالات اضطرابی رو کنترل کنین.
