خود سرزنشگری در دانش آموزان چیست؟
خود سرزنشگری، نوعی رفتار نامناسب با خودتونه که طی اون از خودتون انتقادات بی‌جا کرده، ایراد گرفته و به طور کلی خودتون رو مدام سرزنش می‌کنین. خود سرزنشگری در دانش آموزان خیلی زیاد دیده میشه؛ دانش‌آموزان تحت تأثیر افکارشون، رفتار والدین، محیط زندگی و تحصیل و اطرافیان به این اختلال دچار میشن و ممکنه در صورت نادیده گرفته شدن، پیامدهای بدی براشون به همراه داشته باشه.
اگه شما هم طرفدار دو آتیشه پادکست‌های آموزشی هستین و فرصت خوندن این مقاله رو هم ندارین، بهتون پیشنهاد می‌کنیم که پادکست خود سرزنشگری در دانش آموزان رو گوش کنین و همراه رادیو پادکست فاب باشین🎧🎙📚
خود سرزنشگری در دانش‌آموزان
همونطور که گفتیم، نادیده گرفتن اختلال خود سرزنشگری در دانش آموزان ممکنه پیامدهای بدی رو به دنبال داشته باشه، بنابراین باید نشانه‌های وجود این اختلال رو جدی گرفت و به درمان یا رفع اون پرداخت.
خود سرزنشگری در دانش آموزان با بروز عواملی مثل کمال‌گرایی در درس خواندن، ناراحتی بیش از حد بعد از کسب نتیجه نامطلوب و محکوم کردن خودشون (حتی در صورت سهیم بودن اطرافیان در اشتباه اون‌ها) همراهه.
حتی گاهی این خودسرزنشگری می‌تونه منجر به کارهای بیهوده مثل مقایسه خودتون با دیگران بشه. پس باید از این کار دوری کنین.
منشأ خود سرزنشگری در دانش آموزان
برای اینکه خود سرزنشگری رو درک کنین و به درمان اون بپردازیم، لازمه علت ایجاد اون رو بررسی کنیم. در ادامه می‌تونین برخی موارد ایجاد کننده خود سرزنشگری در دانش آموزان رو مشاهده کنین.
- فشار والدین بر دانش‌آموز و مقایسه اون با دیگران
- رفتار نامناسب مشاور تحصیلی یا معلم با دانش‌آموز
- باورهای نادرست
- افراط در اندیشیدن و ارزیابی خود
- روابط آسیب زننده و نامناسب
- احساس خجالت، گناه و...
- انتخاب معیارهای نامناسب
- وسواس داشتن
پیامدهای خود سرزنشگری در دانش آموزان
فهمیدیم که پیامدهای خود سرزنشگری در دانش‌آموزان گاهی خطرناک بوده و ممکنه عواقب بدی به همراه داشته باشه، به همین دلیل لازمه که از پیشرفت این اختلال در وجود فرد جلوگیری بشه. برخی پیامدهای خود سرزنشگری رو در ادامه بیان کردیم.
- بیماری‌هایی مثل افسردگی
- احتمال آسیب زدن به خود
- افزایش استرس و اضطراب
- عدم رسیدن به خواسته‌ها و اهداف
- افت تحصیلی
- از بین رفتن عزت نفس
- کمال‌گرا شدن
- ایجاد مشکل در روابط عاطفی، کاری و و امور تحصیلی
وقتی دانش‌آموز مدام خودش رو بابت اشتباهات گذشته یا عملکرد تحصیلی‌اش سرزنش می‌کنه، به مرور دچار کاهش اعتماد به نفس میشه و احساس ناتوانی می‌کنه. این احساس می‌تونه انگیزه یادگیری رو در اون از بین ببره و منجر به افت تحصیلی یا حتی ترک تحصیل بشه. همچنین، خودسرزنشگری مزمن باعث افزایش اضطراب، استرس و در موارد شدیدتر، افسردگی و انزواطلبی در فرد میشه.
از سوی دیگه، چنین دانش‌آموزی ممکنه به دلیل ترس از اشتباه کردن، از ارتباط برقرار کردن با همسالان خودش یا مشارکت در بحث‌های آموزشی و کلاسی عقب‌نشینی کنه و فرصت‌های آزمون و خطا و یادگیری رو از دست بده. گاهی هم این حالت به شکل رفتارهای پرخاشگرانه نسبت به خود یا دیگران بروز پیدا می‌کنه که می‌تونه روابط فردی و خانوادگی و اجتماعی رو هم تحت تأثیر قرار بده.
شناخت پیامدهای خود سرزنشگری در دانش آموزان، زنگ خطری برای والدین، معلمان و خود دانش‌آموزانه تا با آگاهی بیشتر، نسبت به اصلاح این الگو و کمک به سلامت روانی قدم بردارن. پیشگیری و مداخله به‌موقع می‌تونه از عمیق‌تر شدن این احساسات منفی جلوگیری کنه و مسیر رشد و موفقیت دانش‌آموز رو هموارتر کنه.
درمان خود سرزنشگری دانش‌آموزان
حالا که از علت‌های ایجاد خود سرزنشگری در وجود دانش‌آموز و پیامدهای احتمالی آن مطلع شدین، لازمه به مطالعه روش‌های رفع این اختلال بپردازین. توجه داشته باشین که با آگاهی و داشتن علم کافی نسبت به این موضوع، می‌تونین به راحتی از چنگال خود سرزنشگری رها شده و زندگی بهتری رو تجربه کنین.
برای درمان مشکل خود سرزنشگری در دانش آموزان، اولین گام شناسایی افکار منفی و غیرمنطقی‌ایه که به سرزنش منجر میشن. آموزش مهارت‌های مدیریت هیجان، افزایش اعتماد به نفس، تقویت گفت‌وگوی درونی مثبت و تمرین خودمهربانی از جمله روش‌هایی هستن که می‌تونن به دانش‌آموز کمک کنن تا با نگاهی واقع‌بینانه‌تر و بخشنده‌تر به خودش نگاه کنه.
در کنار این موارد، حمایت خانواده، معلمان و مشاورهای مدرسه نقش بسیار مهمی در ایجاد محیطی امن برای اون‌ها رو داره که باعث کاهش فشارهای روانی و تقویت عزت نفس دانش‌آموز میشه.
با استفاده از تکنیک‌های شناختی-رفتاری و ایجاد تغییر در الگوهای ذهنی اشتباه، فرد می‌تونه به تدریج خودسرزنشگری رو کنترل کرده و جای اون رو با پذیرش و رشد فردی پر کنه. یادگیری این مهارت‌ها نه تنها به بهبود عملکرد تحصیلی و درمان خود سرزنشگری در دانش آموزان کمک می‌کنه، بلکه موجب ارتقاء کیفیت زندگی فرد در تمام جنبه‌ها خواهد شد.
اگه تصمیم گرفتین که خود سرزنشگری رو کنار بزارین، تبریک میگیم؛ شما تقریبا نیمی از راه رو رفتین و حالا کافیه که به نکات زیر توجه داشته باشین.
- هر اتفاق بدی رو شکست نبینین و به ناحق خودتون رو مقصر ندونین.
- معایبی رو که خود سرزنشگری براتون به دنبال داشته، بررسی کنین.
- بدونین که انسان جایز الخطاست؛ گاهی اشتباهات خودتون رو بپذیرین.
- مشورت با افراد متخصص و مشاورین با تجربه بهتون کمک می‌کنه.
- با خودتون مهربان باشین.
تلاش برای جبران افت تحصیلی یا تقویت دروسی که در اون ضعف دارین، می‌تونه خود سرزنشگری رو از بین ببره. اما نباید فراموش کنین که خود سرزنشگری لزوماً با افت تحصیلی به وجود نمیاد و ارزیابی دانش‌آموز از عملکردش خیلی مهم‌تر از عملکرد واقعی اونه.
استفاده از فیلم آموزشی درسی کمک می‌کنه تا هر دانش‌آموزی بتونه در کم‌ترین زمان بیشترین مطالب رو یاد بگیره و تصویر ذهنی واقعی‌تری از عملکرد و توانایی‌های خودش بسازه. فاب دسترسی شما به ساعت‌ها فیلم تدریس بهترین اساتید کشور رو فراهم می‌کنه تا با هزینه‌ای ناچیز، موفقیت رو در تمام سال‌های تحصیلی مال خودتون کنین.
جمع‌بندی
خود سرزنشگری در دانش آموزان بسیار دیده میشه، چرا که عواملی مثل مقایسه کردن، وسواس و رفتار نامناسب والدین از عوامل ایجاد این اختلال هستن. توی این مقاله از فاب به بررسی خود سرزنشگری، علت ایجاد اون، پیامدها و شیوه‌های درمان این معضل پرداختیم. امیدواریم نکاتی که توی این مقاله گفتیم به شما در درمان این مشکل کمک کنه.😊
خود سرزنشگری در دانش آموزان به این صورته که اون‌ها به دلایل مختلفی مثل مقایسه خود با دیگران یا رفتار نامناسب خانواده دائما خودشون رو ملامت کرده و دچار پیامدهایی مثل افت تحصیلی و افسردگی میشن.
وسواس ممکنه یکی از علل مهم خود سرزنشگری باشه؛ اما نمی‌شه گفت همیشه موجب بروز این اختلال میشه.
کمال‌گرا شدن، افت تحصیلی، عدم رسیدن به خواسته‌ها و افسردگی.
