مهدیه حاجیحسینیبهروز رسانی: ۱۴۰۴/۰۲/۱۷
196
استعداد یا هوش؟ مسئله این است!
عناوین مهمی که در این مقاله میخوانیم :
همه ما در زندگیمون بارها شنیدیم: "فلانی خیلی باهوشه!" یا "اون واقعا استعداد داره!" اما راستش رو بخوایین، خیلی از ما هنوز دقیقا نمیدونیم فرق بین استعداد و هوش چیه. آیا اصلا مهمه بدونیم تفاوتشون چیه؟ بله، خیلی هم مهمه!
- آیا هوش ذاتیست یا میشه پرورشش داد؟
- استعدادها چطوری شکل میگیرن؟
- چرا یک سری افراد در بعضی کارها عالی هستن و در بقیه نه؟
یادتون باشه، چه دانشآموز باشین چه والدین یا معلم، فهمیدن این موضوع میتونه کمک بزرگی باشه برای شناخت بهتر خودتون و دیگران. در این مقاله به طور مفصل در مورد این موضوع توضیح دادیم.
اما اگه شما هم طرفدار دو آتیشه پادکستهای آموزشی هستین و فرصت خوندن این مقاله رو هم ندارین، بهتون پیشنهاد میکنیم که پادکست تفاوت استعداد و هوش رو گوش کنین و همراه رادیو پادکست فاب باشین🎧🎙📚
--:--
--:--
فرق استعداد و هوش
واقعا این دو تا چه فرقهایی با هم دارن؟ تفاوت استعداد و هوش، در چیست؟ مثلا وقتی میگیم من باهوشم، آیا واقعا در جای درستی ازش استفاده کردیم یا باید میگفتیم من در این کار استعداد دارم؟
هوش و استعداد، هر دو جزء اون دسته از ویژگیهایی هستن که به عنوان توانایی خوب آدمها شناخته میشن، ولی خیلی وقتها ممکنه اونها رو با هم اشتباه بگیریم. میتونیم بگیم هوش، عملکرد فکری ما و استعداد، عملکرد ذاتی ما رو نشون میده.
در ادامه، به طور مشخص راجع به هوش و استعداد صحبت میکنیم و بعد به یک جمعبندی کلی میرسیم.
هوش چیست؟
قبل از اینکه فرق هوش و استعداد رو بگیم، باید ببینیم که اصلا هوش چیه؟
هوش، چیزیه که با مطالعه و تحقیق و تمرین میتونیم اون رو در خودمون، تقویت کنیم. معمولا به ظرفیت بالای یادگیری یا درک یک موضوع خاص، میگیم هوش. حتی رفتار مناسب و عاقلانه ما، در محیطهای مختلف، یا واکنش درستمون نسبت به مسائل، نشانی از باهوش بودن ما داره.
کسی از اول، مطلقا باهوش به دنیا نمیاد. اکثر آدمها، روی این مهارتشون کار می‌کنن تا بتونن در خودشون تقویتش کنن. این درسته که آدمها با سطح هوشی متفاوتی به دنیا میان، ولی اونها میتونن با به کارگیری روشهای مختلف، این ویژگی رو در خودشون رشد بدن.
احتمالا دیدین که مثلا چند نفر در یک گروه بزرگ، به اندازه بقیه باهوش نیستن و نمیتونن به راحتی، بعضی چیزها رو درک کنن، دلیلش اینه که اونها نسبت به اون موضوع، علاقهای نشون ندادن و تلاشی برای بالا بردن دانش و مهارت خودشون نکردن.
دو تا دستهبندی معروف برای انواع هوش داریم: نظریه هوش چندگانه گاردنر و نظریه هوش چهارگانه.
نظریه هوش چندگانه گاردنر
گاردنر میگه: آدمها فقط یک نوع ظرفیت و توانایی فکری ندارن؛ اونها چند نوع مختلف از هوش رو دارن که بر اساس تجربههایی که در طول زندگی کسب می‌کنن یا ژنتیکشون، ممکنه به مقدارهای متفاوتی، در اونها بروز بکنه.
پس همیشه امکان بهتر شدن برای انسانها وجود داره؛ مثلاً تقویت هوش هیجانی یا منطقی با راهکارهایی ساده.
- هوش منطقی یا ریاضی
- هوش زبانی یا کلامی
- هوش میانفردی یا هیجانی
- هوش درونفردی
- هوش موسیقیایی
- هوش بصری یا فضایی
- هوش بدنی جنبشی
- هوش طبیعتگرا
- هوش وجودی یا هستیگرا (معنوی)
- هوش اخلاقی
انواع هوش از نظر گاردنر
- هوش منطقی: توانایی حل مسائل مختلف به روش منطقی.
- هوش کلامی: قدرت بیان و توانایی استفاده مناسب از کلمات برای رسوندن منظور.
- هوش هیجانی: توانایی ارتباط تاثیرگذار و مناسب با افراد و درک اونها.
- هوش درون فردی: توانایی شناخت و درک خودمون.
- هوش موسیقیایی: توانایی شناخت صداهای متفاوت و ریتم و تن آهنگها و حساسیت نسبت به موسیقی.
- هوش بصری: توانایی تصویرسازی قدرتمند و درک عکسها، صحنهها، ویدیوها و هر چیزی که مربوط به تصویر و تصویرسازی میشه.
- هوش بدنی جنبشی: توانایی انجام حرکات فیزیکی و جسمانی به بهترین شکل ممکن.
- هوش طبیعتگرا: حساسیت و علاقه زیاد نسبت به طبیعت، گیاهان و جانوران مختلف موجود توی طبیعت.
- هوش هستیگرا: علاقه نسبت به مباحث مربوط به جهان آفرینش، خلقت، پیدایش انسان و موجودات، خدا و مباحث وجودی و توانایی تفکر عمیق.
- هوش اخلاقی: داشتن چارچوب اخلاقی و پایبندی به اصول مربوط به اخلاقیات و رفتار درست.
انواع هوش چهارگانه
- هوش هیجانی (EQ)
- هوش عقلانی (IQ)
- هوش جسمانی (PQ)
- هوش معنوی (SQ)
استعداد چیست؟
هر کسی توی یک یا چند چیز به خصوص، استعداد داره و استعداد افراد، با هم مشابه نیست و هر شخصی ممکنه در یک چیزی خوب باشه و از بقیه بهتر عمل کنه. وقتی از افراد، در مورد تواناییشون برای انجام یک کاری سوال میکنیم یا اونها رو به دلیل توانایی ذاتی که دارن تحسین میکنیم، در واقع داریم در مورد استعدادشون صحبت میکنیم.
بذارین برای درک بهتر مفهوم استعداد، یک مثال بزنم: تصور کنین دو نفر، مثلا توی رشته ورزشی شنا، هیچ تجربهای ندارن و هر دو همزمان، این رشته رو شروع به یادگیری می‌کنن، یکی از اونها بعد از دو هفته حرکت دوچرخه رو یاد میگیره و دیگری بعد از دو ماه.
اینجا مشخص میشه که اولی استعداد بیشتری در رشته شنا داره و احتمال موفق شدنش توی این رشته بیشتره. وقتی یک نفر، با صرف زمان و انرژی کمتری یک چیز رو یاد میگیره و علاقه بیشتری نسبت به اون کار نشون میده، یعنی استعدادش در اون کار خاص، بیشتره.
استعداد افراد ذاتیه و تا پایان دوره نوجوانی رشد میکنه. پس لازمه که استعداد افراد شکوفا بشه تا با تمرین و تکرار و آموزش، تبدیل بشه به یک نقطه قوت.
مهارتهایی مثل رانندگی، نوشتن و آشپزی با آموزش و تمرین افزایش پیدا می‌کنن و اگه در اون زمینهها، استعداد داشته باشیم، میتونیم خیلی بهتر عمل کنیم.
بررسی انواع استعداد
اینها مثالهایی از انواع استعداده که ممکنه شما هم اونها رو توی خودتون داشته باشین:
استعداد موسیقی، استعداد هنری، استعداد ورزشی، استعداد مدیریت پرسنل و رهبری، استعداد مدیریت شرایط بحرانی، استعداد آشپزی، استعداد پشتیبانی، استعداد در حوزه فروش، استعداد کارآفرینی، استعداد اجتماعی شدن، استعداد تشخیص رنگها، استعداد داستانسرایی، استعداد مدیریت سرمایه، استعداد یادگیری، استعداد زبانی، استعداد تخیل، استعداد ریاضی و حساب کردن، استعداد یادگیری زبانهای مختلف، استعداد تدریس، استعداد نوشتن و ... .
خیلی مهمه که افراد، استعدادشون رو کشف کنن تا بتونن در مواردی که مربوط به استعدادشون میشه فعالیت کنن تا هم بتونن بهتر عمل کنن، هم حالشون خوب باشه. شناخت انواع استعداد، به ما برای پیدا کردن استعدادهامون کمک میکنه.
آزمونهای استعدادیابی
- آزمون جانسون اوکانر
- آزمون هالند
- آزمون کلیفتون
جمعبندی
همونطور که توی این مقاله درباره تفاوت استعداد و هوش خوندیم، هم هوش و هم استعداد، برای رسیدن ما به موفقیت، مهم هستن. هوش، همون توانایی و درک اطلاعاته، ولی استعداد، یک توانایی و مهارت طبیعیه.
اینطوری نیست که یکیشون از اون یکی مهمتر باشه، ترکیبی از هر دوشون میتونه ما رو به دستاوردهای بزرگی برسونه. اگه خودمون رو مدام به چالش بکشیم و برای رسیدن به اطلاعات جدید تلاش کنیم، میتونیم هوش و دانش خودمون رو افزایش بدیم.
درسته که استعداد، ذاتیه، ولی برای اینکه از اون به بهترین نحو استفاده کنیم، نیازه که همیشه در حال تلاش و تمرین باشیم و اونها رو تقویت کنیم. مثلاً بهبود هوش اکتسابی دانشآموزان ابتدایی با چرتکه یا مطالعه غیر درسی روشهای متداولی برای تقویت انواع هوش در دانشآموزان هستن.
اپلیکیشن فاب، آموزشهای بسیار زیادی مثل آموزش سنتور، فرشبافی و ... داره. با نصب اپلیکیشن فاب، میتونین به کلی محتوای باکیفیت و به صرفه دسترسی داشته باشین و به شناخت و تقویت استعدادهای خودتون کمک کنین.
تفاوت هوش و استعداد چیست؟
هوش عملکرد فکریه ولی استعداد عملکرد ذاتیه.
انواع هوش چهارگانه چیست؟
هوش هیجانی، هوش عقلانی، هوش جسمانی و هوش معنوی.
آیا کسی که به طور ذاتی یک استعدادی رو نداشته باشه، دیگه نمیتونه بهش برسه؟
میتونه، ولی نیاز به صرف وقت و انرژی خیلی زیادی داره.