ناخن جویدن کودکان

یکی از عادت‌هایی که بین خیلی از افراد توی جامعه مخصوصاً کودکان رایجه، عادت به جویدن ناخنه. این کار در کنار اینکه از نظر بهداشتی کار درستی نیست، جلوه جالبی نداره و ممکنه در نظر خیلی‌ها، ناخوشایند باشه.

پرورش رفتار مطلوب در کودکان یکی از اساسی‌ترین وظایف والدینه. برای همین، خیلی از والدین به دنبال این هستن که برای ناخن جویدن کودکان خودشون راهکارهایی رو پیدا کنن تا بتونن بهش کمک کنن که این عادت ناپسند رو کنار بذاره. ما توی این مقاله از فاب به بررسی علل ناخن جویدن کودکان و راهکاهای درمان اون پرداختیم.

شاید خیلی از افراد فکر کنن که ناخن جویدن، فقط مختص کودکانه. در حالی که خیلی از بزرگسالان هم، به خاطر فشار و استرس زیاد و یا به خاطر داشتن سابقه ناخن جویدن در کودکی، این کار رو انجام بدن.

این یکی از رایج‌ترین عادات عصبیه که هم گروه با عادت‌هایی مثل چرخوندن و پیچیدن موها، تیک‌های عصبی، و مکیدن شسته.

توی بعضی از مواقع، ناخن جویدن مشکل بهداشتی برای شخص ایجاد نمی‌کنه؛ اما خیلی اوقات ممکنه این کار باعث ورود میکروب‌های زیر ناخن به داخل بدن و بروز عفونت در دهان یا سیستم گوارشی بشه.

برای همین، بهتره عادتی رو که سودی برای ما یا کودک‌مون نداره و بلکه گاهاً ضرر هم داره، حذف کنیم و سعی کنیم عادات بهتری برای این کار جایگزین بکنیم.

ناخن جویدن کودکان، دلایل متعددی داره که از فرد به فرد متفاوته و بهترین کار، صحبت با یک مشاور روانشناس در این زمینه است. ناخن جویدن می‌تونه به عنوان زبان بدن کودکان شناخته بشه.

اما بعضی از دلایل، توسط خود شما هم قابل رفعه و با در نظر گرفتن اون‌ها، خودتون می‌تونین به کودک‌تون کمک کنین که از ناخن جویدن رها بشه.

صرف اینکه شما بخواهین فرزند خودتون رو به زور و باتلاش، متقاعد کنین که ناخن جویدن رو کنار بذاره، تاثیری نداره. برای رفع یک مشکل، شما باید ریشه اون مشکل رو حل کنین که در ادامه بهش می‌پردازیم.

استرس و اضطراب

توی یک سنی، استرس و اضطراب برای کودکان موضوع رایجیه. اون‌ها تازه دارن با دنیای اطراف خودشون آشنا میشن و این، می‌تونه باعث شه که دچار استرس بشن و تنش توی بدن‌شون زیاد بشه.

ناخن جویدن کودکان، یکی از راه‌هاییه که خودشون رو باهاش آروم کنن و به نوعی، حواسشون رو از احساس اضطرابی که دارن تجربه می‌کنن پرت کنن.

افرادی که ناخن جویدن براشون عادته، میگن توی زمان‌هایی که دچار استرس یا ترس میشن، این عادت عود می‌کنه و ناخودآگاه شروع به جویدن ناخن‌های خودشون می‌کنن.

پس اولین قدم برای درمان ناخن جویدن کودکان، اینه که ریشه اضطراب اون‌ها رو شناسایی کنیم و بهشون کمک کنیم که از روش‌هایی سالم‌تر، با این احساسات کنار بیان و احساس رهایی رو تجربه کنن. ممکنه دوره درمان اختلال اضطراب طولانی بشه، لازمه تا شما با آگاهی و همدلی کامل همراه و یاور فرزندتون باشین.

بی حوصلگی و کسل بودن

بی‌حوصلگی و کسل بودن، یکی دیگه از عوامل ناخن جویدن کودکانه. خردسالان، به خاطر انرژی زیاده که دارن، دوست دارن دائماً مشغول چیزی باشن. یا بازی کردن، یا حرف زدن با همسالان یا کلی کار دیگه.

وقتی یک کودک، نتونه انرژی خودش رو به خوبی از طریق فعالیت‌های مختلف تخلیه کنه و مجبور باشه بیکار یک جا بشینه، شروع به جویدن ناخن‌هاش می‌کنه تا اینطوری به خودش حس کاذب مشغولیت بده و به سر رفتن حوصله خودش پاسخی بده.

برای درمان ناخن جویدن کودکان، سعی کنین برای اون‌ها فعالیت‌هایی در نظر بگیرین و زمان‌های بیکاری و منفعل بودن رو براشون به حداقل برسونین تا انرژی زیاد خودشون رو از این راه تخلیه کنن.

مشکلات ذهنی و روانی

یکی دیگه از دلایل ناخن جویدن کودکان، داشتن اختلالات ذهنی یا روانیه. توی ویرایش پنجم راهنمای اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا(DSM-5)، ذکر شده که ناخن جویدن کودکان، یک اختلال رفتاری متمرکز بر بدنه که زیر مجموعه اختلالات وسواس فکری-اجباری طبقه‌بندی میشه.

اختلال وسواس فکری-اجباری، زمانی به وجود میاد که شخص افکار، ایده‌ها یا احساسات ناخواسته‌ای داشته باشه که اون رو مجبور کنه که به شکل دائمی رفتار خاصی رو بروز بده.

این نوع رفتار، می‌تونه فعالیت‌های روزمره یا تعاملات اجتماعی شخص رو مختل کنه و انرژی زیادی رو ازش بگیره.

بر اساس این راهنما، صرف جلوگیری از یک رفتار اجباری، باعث میشه که تنش بیش‌تری ایجاد شه که خودش باعث افزایش تمایل فرد برای انجام بیش‌تر اون تمایل اجباری میشه.

برای همین نیازه که ناخن جویدن کودکان به صورت ریشه‌ای بررسی بشه و به مشکل اصلی پاسخ داده بشه.

سندرم تورت (Tourette syndrome)

این سندرم، یک اختلال عصبیه و باعث بروز رفتارهای غیر ارادی میشه که اصطلاحاً به اسم تیک عصبی شناخته میشه. این تیک‌ها می‌تونن از خفیف تا شدید باشن؛ به طوری که ممکنه باعث شه شخص آسیب‌های مختلف اجتماعی و یا روانی ببینه اما نتونه جلوی رفتار اجباری خودش رو بگیره.

توجه داشته باشین که سندرم تورت، ممکنه در نتیجه اختلالات دیگه‌ای مثل ADHD(بیش‌فعالی-نقص توجه)، وسواس(OCD) و یا اختلال‌های دیگه به وجود بیاد. به همین خاطر، نیازه که برای درمان این اختلال به یک روانشناس یا روان پزشک معتبر مراجعه کنین تا ریشه‌یابی علت ناخن جویدن کودکان انجام بشه.

خشم و عصبانیت

کودکان، دنیای لطیف و بااحساسی دارن. اما با توجه به رفتار اطرافیان و اتفاقات محیطی مثل مشکلات مربوط به والدین، اون‌‎ها ممکنه دچار خشم بشن؛ و از اونجایی که اون‌ها راه‌های مناسبی برای کنترل خشم خودشون بلد نیستن و ممکنه نتونن اون رو به والدین خودشون منتقل کنن، احتمالش هست که از طریق ناخن جویدن خشم خودشون رو بروز بدن.

سعی کنین برای کودک خودتون شرایط آروم و خوبی رو فراهم کنین و اگه مشکلی وجود داره، اون رو به کودک خودتون منتقل نکنین.

این مورد، به خاطر اینکه کودکان احساسات منفی خودشون رو به راحتی بروز نمیدن و در موردش صحبت نمی‌کنن، ممکنه سخت شناسایی بشه و نیاز به مراجعه به تراپیست یا درمانگر باشه.

شاید بعضی‌ها، به این رفتار صرفا به عنوان یک رفتار اجباری که ضرری نداره نگاه کنن. باید گفت با اینکه ناخن جویدن کودکان، ممکنه برای خیلی از اون‌ها مشکل سلامتی خاصی به وجود نیاره، به صورت بالقوه خطرات خاص خودش رو داره.

این اختلال که در نگاه اول چیز ساده‌ایه، ممکنه منجر به بروز بیماری‌های حادتری بشه که خطرناک‌تر از اختلال اولیه باشن. در ادامه مضرات این عادت برای کودکان رو با هم بررسی می‌کنیم.

مشکلات دهانی، دندانی یا لثه‌ای

ناخن جویدن کودکان، می‌تونه باعث انتقال باکتری و میکروب‌ها به فضای حساس داخل دهان بشه. این باعث میشه که بیماری‌های مختلف دهانی امکان بروز داخل دهان رو پیدا کنن و کار رو سخت‌تر کنن.

از طرفی توی کودکان سن پایین، به خاطر اینکه فک تازه در حال شکل‌گیریه، ممکنه ناخن جویدن باعث بدفرمی فک و شکل گرفتن اشتباه و بی‌نظم ترتیب دندان‌ها بشه که شاید در آینده نیازمند عمل باشه.

همچنین این کار ممکنه باعث بروز اختلال TMJ یا اختلال مفصل گیجگاهی فک بشه که باعث میشه روند جویدن غذا برای کودک به مرور سخت‌تر بشه.

عفونت ناخن‌ها

خیلی از کودکان، به قدری اقدام به جویدن ناخن می‌کنن که ناخن پوشاننده صفحه ناخن رو از بین می‌برن. این باعث میشه که گوشت زیر ناخن که دیگه پوششی نداره، در معرض ابتلا به بیماری‌های عفونی مختلف قرار بگیره و ریسک گرفتن بیماری‌های مربوط به ناخن رو افزایش میده.

مشکلات پوستی

ناخن جویدن کودکان می‌تونه به سلامت پوست اطراف ناخن اون‌ها آسیب وارد کنه. می‌تونه باعث قرمزی، خون‌ریزی، تورم و حتی زخم‌های باز بشه که خیلی دردناکه و برای کودک غیرقابل تحمله.

توی موارد حادتر، این زخم‌ها می‌تونن تبدیل به عفونت‌های پوستی بشن که ممکنه به پوست جاهای دیگه بدن هم منتقل بشه.

ضعف ناخن‌ها

ناخن جویدن کودکان می‌تونه باعث ضعیف و شکننده شدن ناخن اون‌ها بشه. شاید توی نگاه اول مشکل شدیدی به نظر نیاد، اما از زیبایی دست‌های کودک شما کم می‌کنه و در صورت ادامه داشتن، می‌تونه توی بزرگسالی عامل کاهش اعتماد به نفس باشه.

افزایش خطر ابتلا به بیماری

ممکنه تا حالا توی شبکه‌های اجتماعی، ویدیوهایی رو دیده باشین که توی اون به بررسی جرم‌هالی زیر ناخن زیر میکروسکوپ می‌پردازن.

اگه این ویدیوها رو دیده باشین، می‌دونین که جرم‌های زیر ناخن به شدت کثیف و پر از باکتری و انگل‌های مختلف هستن. ناخن جویدن کودکان، باعث میشه که این مواد کثیف و عفونی وارد بدن کودک بشه که توی طولانی مدت ممکن بیماری‌های مختلفی رو برای فرزند شما ایجاد کنه.

عادت ضد اجتماعی

عادت ناخن جویدن کودکان، جلوه زیبایی نداره و کسی که از بیرون نگاه می‌کنه، ممکنه شخص رو دچار مشکل و عجیب و غریب ببینه و ازش فاصله بگیره.

این عادت، ممکنه از نظر عده زیادی از افراد، ناخوشایند و منزجر کننده به نظر بیاد. این باعث میشه که اعتماد به نفس کسی که درگیر این اختلاله، پایین بیاد و نتونه به خوبی با بقیه ارتباط برقرار کنه.

حالا که در مورد مضرات این عادت دونستین، شاید بخواهین که برای کودک خودتون کاری انجام بدین. برای درمان کودک، می‌تونین از راه‌های مختلفی استفاده بکنین.

در ادامه به چند مورد از این راهکارها اشاره کردیم که در صورت حاد نبودن این اختلال در کودک شما، می‌تونین ازش نتیجه بگیرین. اما اگه این مشکل بیش از حد جدیه، بهتره که به یک تراپیست مراجعه کنین تا به صورت دقیق درمان بشه.

ایجاد آگاهی

خیلی از کودکان هستن که پدر یا مادرشون، صرفاً بهشون گفتن که این عادت اشتباهه و باید ترک بشه. اما در مورد عواقب این کار باهاشون صحبتی نکردن.

دونستن مضرات این عادت، به فرزند شما کمک می‌کنه که بیش‌تر به ترک اون تمایل داشته باشه و راحت‌تر بتونه این رفتار رو کنار بذاره.

تشویق و پاداش

تشویق و پاداش می‌تونه به کودک شما انگیزه بده که این عادت رفتاری رو مدیریت کنه و کم کم اون رو از بین ببره.

پاداش گرفتن، مدارهای عصبی رو توی مغز اون فعال می‌کنه که عدم انجام یک عادت رو، مفیدتر از انجامش تلقی کنه و کم کم ذهنش برای رهایی از اون عادت شرطی میشه.

توجه به عواطف کودک

قبل از هرکاری، اول باید یاد بگیرین که کودک خودتون رو به طور کامل و بدون قضاوت درک کنین. باید یاد بگیرین که به احساسات و هیجانات اون پاسخ درستی بدین تا مجبور نشه که از راه جویدن ناخن، با احساسات خودش کنار بیاد.

نداشتن امنیت روانی، خودش می‌تونه باعث این بشه که کودک شما به جویدن ناخن روی بیاره. پس با تضمین امنیت روانی و عاطفی اون، قدم بزرگی رو برای درمان این اختلال برمی‌دارین.

بررسی عوامل محرک

سعی کنین عواملی که باعث میشن این عادت رفتاری توی کودک‌تون بروز کنه رو پیدا کنین. چیزهای مختلفی ممکنه باعث بشه که این رفتار دوباره اتفاق بیفته.

احساساتی مثل خشم، بی‌حوصلگی، تنهایی، ترس، نگرانی و کلی احساس دیگه، ممکنه باعث شکل‌گیری این رفتار توی فرزند شما بشه.

برای همین، قبل از اینکه بخواهین مستقیماً سراغ درمان خود اختلال برین، سعی کنین محرک اولیه اون رو پیدا کنین. اینطوری می‌‎تونین به مرور حلش کنین تا خود اختلال هم کم‌رنگ بشه.

تغییر تمرکز

کودک خودتون رو تشویق کنین تا مشغول کارهای دیگه‌ای بشه تا توجهش به جویدن ناخن کم‌تر بشه.

می‌تونین باهاش بازی کنین، اون رو به پارک یا مکان‌های تفریحی ببرین، کلاس ثبت نامش کنین یا موردهای دیگه‌ای که باعث میشه فرزند شما مشغول بشه و جویدن ناخن رو فراموش کنه.

حفظ و نگهداری ناخن‌ها

سعی کنین ظاهر ناخن‌های کودک‌تون همیشه زیبا، مرتب و تمیز باشه. این باعث میشه که برای حفظ و نگهداری ناخن‌های خودش انگیزه داشته باشه و دلش نیاد که ظاهر اون‌ها رو با جویدن خراب کنه.

صبر داشتن

صبر داشتن، انقدر اهمیت داره که لازمه جزو راهکارهای درمان این اختلال در نظر گرفته بشه. توی درمان این اختلال، شما حتما باید صبر زیادی داشته باشین و از دست کودک خودتون ناامید نشین.

اگه فرزندتون حس کنه ازش ناامید شدین، این احساس رو از شما دریافت می‌کنه و خودش هم دچار احساس ناامیدی میشه. این احساس منفی به خودی خود، می‌تونه باعث شه فرزندتون بیش‌تر به سمت جویدن ناخن حرکت کنه.

مراجعه به روانشناس

همون‌طور که گفته شدف درمان این اختلال فقط با ریشه‌یابی اتفاق میفته. اگه صرفاً سعی کنین که فرزندتون رو متقاعد کنین که ناخون جویدن رو کنار بذاره، ممکنه تا یک زمانی جواب بده اما از یه جا به بعد، دوباره درگیر این عادت میشه.

مراجعه به رواشناس توی موارد نسبتاً حادتر، باعث میشه که درمان اصولی و پایه‌ای انجام بشه و با خیال راحت بتونین به روند رشد کودک خودتون بپردازین.

جمع‌بندی

ناخن جویدن کودکان، یک عادت بد تلقی میشه و ممکنه خیلی از پدر و مادرها رو اذیت کنه. برای همین نیازه که به چشم یک مسئله جدی نگاهش کنین؛ چون درمان این اختلال قبل از بلوغ، خیلی ساده‌تره و بعد از بلوغ، به خاطر شکل گرفتن عادات افراد، درمان این اختلال سخت‌تر میشه.

اپلیکیشن آموزشی فاب با دوره‌های روانشناسی تربیت کودک و دوره‌های آموزشی درسی، همراه همیشگی شما و فرزندتونه. با فاب، بهترین مسیر رشد و شکوفایی رو برای فرزندتون طراحی می‌کنین تا بدون اضطراب و استرس اون رو طی کنه و به موفقیت برسه.