حنانه دهقانیبه‌روز رسانی: ۱۴۰۳/۰۹/۱۰
41
علت اختلال شخصیت چیست؟
عناوین مهمی که در این مقاله می‌خوانیم :
تا حالا شده با آدمی برخورد کنین که اختلال شخصیت داشته باشه؟ آیا این سوال براتون پیش اومده که اختلال شخصیت چیست و انواع مختلفی داره یا نه؟
برای بررسی این موضوع، بهتره که در ابتدا معنی دقیق شخصیت رو بدونین. در واقع شخصیت به مجموعه احساسات، رفتار و تفکرات هر فرد گفته میشه و برای هر انسانی هم متفاوته. در واقع این شخصیت افراده که مشخص می‌کنه در مواجهه با عوامل مختلفی، چگونه رفتار کنه یا چه واکنشی از خودش نشون بده.
حالا اگه این الگوی فکری، رفتاری و احساسی فرد ناسالم باشه، ما میگیم که فرد دچار اختلال شخصیتی شده. فردی که این مشکل براش به وجود میاد، برای درک و هم‌ذات پنداری با افراد دیگه به مشکل برمی‌خوره و مشکلاتی برای روابط اجتماعیش به وجود میاد.
علت اختلال شخصیت، موضوعیه که ما در این مقاله از فاب به صورت دقیق بررسی می‌کنیم؛ برای آشنایی بیشتر با انواع این اختلال و علت های این مشکل، با ما همراه باشین.
اگه شما هم طرفدار دو آتیشه پادکست‌های آموزشی هستین و فرصت خوندن این مقاله رو هم ندارین، بهتون پیشنهاد می‌کنیم که پادکست علت اختلال شخصیت رو گوش کنین و همراه رادیو پادکست فاب باشین🎧🎙📚
--:--
--:--
اختلال شخصیت انواع مختلفی داره که در افراد مبتلا به این اختلال، با شرایط رفتاری متفاوتی، خودش رو نشون میده. ما در ادامه، دسته‌بندی انواع اختلالات رو به صورت دقیق بررسی می‌کنیم.
انواع اختلال شخصیت
یکی از بیماری‌های روانشناختی، اختلال شخصیته؛ اختلالی که باعث میشه فرد مبتلا، یک قدم از محیط پیرامون خود فاصله بگیره. ناسازگاری با محیط پیرامون چیزی نیست که قابل چشم‌پوشی باشه. انواع این اختلال در 3 گروه و موارد جدا از هم دسته بندی میشن:
گروه الف:
ویژگی مشترکی که این دسته داره، رفتار عجیب غریب و نامتعارفه.
- اختلال شخصیت پارانوئید
- اختلال شخصیت اسکیزوئید
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپی
گروه ب:
این دسته، رفتارهایی هیجانی، نمایشی، غیرقابل پیشبینی و آشفته دارن.
- اختلال شخصیت ضداجتماعی
- اختلال شخصیت مرزی
- اختلال شخصیت نمایشی
- اختلال شخصیت خودشیفته (نارسیستیک)
گروه ج:
این دسته از افراد هم رفتارهای مضطربانه از خودشون بروز میدن.
- اختلال شخصیت دوری‌جو
- اختلال شخصیت وابسته
- اختلال شخصیت وسواسی - جبری
دسته اول: اختلال شخصیت (مشکوک)
افرادی که در دسته اول قرار می‌گیرن؛ رفتارهای نامتعارف شدیدی رو از خود بروز میدن. این رفتار‌ها برای اطرافیان شخص مبتلا، غیر قابل تحمله. انواع اختلالاتی که در دسته اول قرار می‌گیرن شامل، اختلال پارانوئید، اسکیزوتایپال، اسکیزوئیده.
اختلال شخصیت پارانوئید
افرادی که دچار اختلال پارانوئید هستن، دائما حس بی‌اعتمادی به اطرافیان و محیط دارن؛ این دسته از افراد به راحتی به دیگران اعتماد نمی‌کنن؛ مثلا بیش از اندازه به دیگران شک می‌کنن و دائما دچار بدگمانی نسبت به افراد هستن. از دلایل و علت اختلال شخصیت پارانوئید می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- بیوه بودن
- طلاق گرفتن مادر و پدر
- ترومای دوران کودکی
- سابقه خانوادگی
- زندگی در یک خانواده فقیر
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افرادی که دچار اختلال اسکیزوتایپال هستن، دائما نگران هستن و از نظر اون‌ها محیط اطراف و پیرامون‌شون دائما مشکوکه. این احساسات باعث میشه که فرد مبتلا نتونه روابط مناسبی رو با دیگران ایجاد کنه. در کل این افراد، اضطراب اجتماعی بیش از حد و رفتار غیر عادی زیادی دارن. از دلایل و علت اختلال شخصیت اسکیزوتایپی میشه موارد زیر رو نام برد:
- نادیده گرفته شدن
- ضربه‌های عمیق عاطفی
- طلاق عاطفی والدین
- سوءاستفاده جنسی
اختلال شخصیت اسکیزوئید
سومین نوعی از اختلال که در دسته اول قرار می‌گیرن، اختلال اسکیزوئیده. افرادی که به این نوع از اختلال دچار هستن، بسیار گوشه‌گیر هستن و خیلی توی جمع فعالیتی ندارن. این دسته از افراد هم به سختی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنن و ترجیح میدن که تنها باشن. این افراد معمولا مشاغلی رو انتخاب می‌کنن که با دیگران ارتباطی نداشته باشه و ساعت‌های طولانی رو به کار کردن می‌گذرونن.
علت اختلال شخصیتی اسکیزوئید به طور دقیق مشخص نیست ولی ابتلا در خانواده هایی که اختلال اسکیزوفرنی دارن یا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی دچار هستن، بیشتره.
دسته دوم: اختلالات شخصیت (احساسی)
افرادی که در دسته دوم قرار می‌گیرن؛ افرادی هستن که احساسات غیرقابل کنترل دارن. این اختلال هم دسته‌بندی‌های مختلفی داره که به صورت دقیق در این قسمت بررسی میشه.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی
افردی که زیر مجموعه دسته دوم هستن، در اغلب اوقات نمی‌تونن با محیط پیرامون خود تعامل خاصی برقرار کنن. اختلال شخصیت اجتماعی یکی از نام‌هاییه که روی این رفتار گذاشته میشه. در اصل، افراد مبتلا به این مشکل نمی‌تونن با قوانین محیط اجتماعی خودشون سازگار باشن. در مقابل امنیت و قوانین بی‌مسئولیت هستن و از رفتارهای خودشون پشیمون نمیشن. برای علت اختلال شخصیت ضد اجتماعی میشه موارد زیر رو در نظر گرفت:
- سابقه آزار جنسی در کودکی
- بزرگ شدن در خانواده‌ای پر‌تنش
- بی‌توجهی به کودک در دوران کودکی و بلوغ
- سابقه خانوادگی و ژنتیک
اختلال شخصیت مرزی
یکی دیگه از اختلالات این دسته، اختلال شخصیت مرزی هست. این افراد دائم در تلاش برای رها نشدن بوده و برای این که بتونن احساس کامل بودن داشته باشن، به افراد دیگه اتکا می‌کنن. روابط بی‌ثبات و شدید، اختلال هویت، احساس پوچی، مشکل کنترل خشم و رفتارهای خودکشی مکرر از علائم این اختلاله. این افراد در رفتارهای خودشون نوسانات مختلفی دارن و دائما احساس‌شون در حال تغییره. علت اختلال شخصیت مرزی معمولا به دلایل آسیب‌هایی هست که در کودکی اتفاق افتاده:
- طرد شدن کودک
- طلاق والدین
- تنبیه کودک
- درگیری و ناسازگاری بین والدین
- نبود وابستگی امن در زمان کودکی
- بی‌توجهی به احساسات کودک
اختلال شخصیت نمایشی
اختلال دیگه دسته دوم، اختلال شخصیت نمایشیه؛ این افراد هیجانات زیادی دارن و دائما تمایل دارن احساسات خودشون به شدید‌ترین حالت ممکن بروز بدن. این افراد از کانون توجه بودن لذت می‌برن و به همین دلیل، دائم در تلاش هستن تا این اتفاق بیفته. از مهم‌ترین دلایل و علت اختلال شخصیت نمایشی:
- تشویق کودک به انجام رفتارهای نامناسب
- عدم انتقاد در زمان کودکی
- عوامل محیطی
- فقدان یکی از والدین
- دمدمی مزاج بودن والدین
اختلال شخصیت خودشیفته
افرادی که دچار این اختلال هستن، خودشون رو خیلی با اهمیت می‌دونن و نسبت به دیگران همدلی ندارن. این افراد اعتقاد دارن که بی نظیرن و دائما درباره قدرت و ذکاوت خودشون خیال‌پردازی می‌کنن. کسانی که این اختلال رو دارن، معمولا برای رسیدن به هدف‌های خودشون از دیگران سوءاستفاده می‌کنن. از دلایل و علت ایجاد اختلال شخصیت خودشیفته می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- عوامل ژنتیکی
- توجه بیش از حد والدین
- والدین سرد و بی‌عاطفه
- تک فرزندی
دسته سوم: اختلال شخصیت (مضطرب)
دسته سوم افرادی هستن که دائما مضطرب و هراسان هستن؛ شدت این اضطراب به قدری زیاده که فرد مبتلا از روند طبیعی زندگی خود خارج میشه.
اختلال شخصیت وسواسی
اختلال وسواسی یکی از انواع این دسته محسوب میشه؛ افرادی که مبتلا به این اختلال هستن در انجام بسیار از امور خودشون دائما افراط می‌کنن. این افراد، ارزشمند بودن خودشون رو بر اساس موفقیت‌هایی که به دست میارن مشخص می‌کنن و این مورد، باعث ایجاد کمالگرایی در انجام کارهاشون میشه. به همین دلیل انجام خیلی از کار‌ها براشون سخته چون همیشه توی کاری که انجام میدن، نقصی پیدا می‌کنن. علت اختلال شخصیت وسواسی:
- عوامل ژنتیکی
- قانونمداری بیش از حد والدین
- تروما در کودکی
- آسیب‌های عاطفی و روانی
اختلال شخصیت وابسته
یکی از اختلالات این دسته، اختلال شخصیت وابسته‌ست؛ این دسته از بیماران وابستگی زیادی به اطرافیان خودشون دارن. تمامی انواع اختلالات برای شخص مبتلا و اطرافیان آزار‌دهنده‌ست و مشکلات زیادی رو در زندگی فرد ایجاد می‌کنه.
این افراد نمی‌تونن فعالیت تازه‌ای رو خودشون به تنهایی شروع کنن؛ چون فکر می‌کنن در صورت نداشتن هم فکر، دچار اشتباه میشن. کسانی که این اختلال رو دارن، زمانی که افراد دیگه‌ای کنارشون نیستن، مضطرب میشن و برای راحتی و اطمینان، به افراد دیگه متکی هستن. از دلایل ایجاد و علت اختلال شخصیت وابسته موارد زیر رو باید در نظر گرفت:
- قرار گرفتن در روابط آزاردهنده برای مدت طولانی
- آسیب روحی و روانی در کودکی
- داشتن والدین کنترل کننده یا بیش از حد محافظ
- داشتن سابقه خانوادگی اختلالات روانی به ویژه اختلالات اضطرابی
اختلال شخصیت دوری گزین
اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری‌جو هم در این دسته قرار می‌گیره. این افراد احساس بی‌لیاقتی شدید دارن و معمولا خودشون رو فردی پریشان، مجزا از بقیه و تنها توصیف می‌کنن؛ در حالی که نزدیکی و دوستی با دیگران رو دوست دارن. احساس خجالت و بی‌کفایتی در این افراد به قدری زیاده که ترجیح میدن کنار افراد دیگه قرار نگیرن و معمولا رویارویی‌های اجتماعی خیلی کمی دارن. از دلایل ایجاد این اختلال، میشه موارد زیر رو نام برد:
- ژنتیک
- طرد شدن توسط خانواده
- والدین پرخاشگر و سخت گیر
- تغییر در شکل ظاهری
چرا افراد به اختلال شخصیت مبتلا میشن؟
یکی از سوالاتی که درباره اختلال شخصیت مطرح میشه، علت اختلال اضطرابی و شخصیته. به طور کلی، دلیل قطعی بروز بسیاری از اختلالات روانی هنوز مشخص نیست و دانشمندان هنوز دلیل ایجاد این اختلالات رو به درستی نمی‌دونن. اما به طور کلی، موارد زیر از جمله دلایلی هستن که می‌تونن در بروز این اختلال در افراد نقش داشته باشن. این علل عبارتند از:
- دلایل زیستی: ژنتیک نقش اساسی در انتقال بسیاری از موضوعات داره.
- دلایل اجتماعی: سبک زندگی فرد یکی دیگه از علت اختلال شخصیته.
- دلایل روانی: هر فرد حالت‌های روانی متفاوتی داره که این موضوع می‌تونه زمینه‌ای برای بروز انواع اختلالات روانی باشه.
تشخیص اختلال شخصیت
تا اینجای مطلب، با انواع و علت اختلال شخصیت آشنا شدین؛ بدون شک، اختلال شخصیت مثل بسیاری از بیماری‌های روحی و روانی نیاز به بررسی پزشک داره و فردی که به این نوع از مشکلات مبتلا میشه باید از پزشک متخصص این زمینه کمک بگیره.
با توجه به همه این موارد، معیار‌هایی وجود داره که شما با بررسی دقیق اون می‌تونین علائم این اختلال رو در فرد تشخیص بدین. این علائم در سه دسته قرار می‌گیرن:
- انگیزه فرد مبتلا برای انجام بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی و تعاملات اجتماعی؛
- رفتارهای اجتماعی فرد مبتلا به این اختلال با دیگران؛
- نگاه فرد مبتلا به اختلال شخصیت به مسائل مختلف اجتماعی.
درمان اختلال شخصیت
خب تا اینجای مطلب، با این اختلال آشنا شدین و ممکنه این سوال براتون ایجاد شده باشه که درمان این مشکلات چجوریه؟ همون‌طور که گفتیم، این اختلالات مشکلات زیادی رو برای افراد ایجاد می‌کنه که الزاماً نشونه بیماری نیستن مثل اختلال یادگیری خواندن در دانش‌آموزان، اضطراب فراگیر یا مشکل در روابط اجتماعی. بنابراین، بهتره که افراد هر چه سریع‌تر این مشکلات رو بررسی و کنترل کنن. ما در ادامه مراحل درمان اختلال شخصیت رو با هم بررسی می‌کنیم.
دارو درمانی
یکی از موضوعاتی که بهتره در مواجه با این دسته از بیماران بهش توجه بشه، شدت نوع بیماریه. در واقع، شدت و علت اختلال شخصیت در افراد مختلف متفاوته؛ به همین دلیل روش درمان هم متناسب با این موضوع تغییر می‌کنه.
به طور کلی، یکی از روش‌های کنترل این مشکل، دارو درمانیه. در اصل، دارو درمانی می‌تونه تا حدودی علائم این مشکل رو در فرد مبتلا کنترل کنه. اما بدون شک، دارو‌ها درمان کاملی برای رفع این مشکل نیستن. انواع دارو‌های که می‌تونه در کنترل این اختلال کمک کنه به ترتیب عبارتند از:
- دارو‌های ضد افسردگی؛
- دارو‌های روان‌پریشی؛
- دارو‌های ضد اضطراب.
تمامی افراد باید به این نکته مهم توجه کنن بهترین راه تشخیص برای این دسته از اختلالات مراجع به پزشکه.
روان‌درمانی
یکی دیگه از راه‌های درمان اختلال شخصیت، روان‌درمانیه. در واقع، این روش درمان کمک می‌کنه تا حدودی رفتارهای فرد مبتلا به این اختلال کنترل بشه.
در این سبک از درمان، درمانگر از بیمار می‌خواد که به صورت دقیق حالت‌ها و رفتارهای خودش رو بیان کنه؛ در واقع، با بیان وضعیت، فرد درمانگر می‌تونه تشخیص دقیق‌تری در رابطه با شرایط بیمار و علت اختلال شخصیت داشته باشه و متناسب با اون راهکارهای مناسبی ارائه کنه. روان‌درمانی انواع مختلفی داره که ما در این قسمت بررسی می‌کنیم.
روان‌درمانی تحلیلی
اولین سبک از رفتار درمانی، روش تحلیلیه؛ در روش تحلیلی، فرد درمانگر زمان زیادی رو به درمان این اختلالات اختصاص میده.
در واقع از نظر درمانگران این سبک، ریشه بسیاری از مشکلات روانی، دوران کودکیه؛ به همین دلیل زمان بیشتری در مقایسه با سایر روش‌ها نیاز داره که مراحل درمان کامل بشه.
درمان‌های شناختی
این روش یکی دیگه از روش‌های درمان اختلال شخصیته؛ درمانگران این حوزه معتقدن ارتباط مستقیمی بین رفتار و افکار وجود داره.
در واقع، این دسته از درمانگران این باور رو دارن برای اینکه بتونن رفتارهای فرد رو کنترل کنن باید شناخت دقیقی روی افکار داشته باشن. با توجه به این موضوع، درمانگران این حوزه از فرد مبتلا درخواست می‌کنن که تمامی افکار خودشون رو شناسایی و سعی کنن افکار بهتری رو جایگزین افکار قبلی کنن.
برای استفاده از این روش درمانی، حتما نباید خودتون رو محبور به مراجعه به روان‌درمانگر کنین. در اغلب موارد اضطراب ناشی از این اختلال‌ها کمک گرفتن رو سخت می‌کنه. دوره آموزش ویدئویی تشخیص و شناسایی اختلال شخصیت اپلیکیشن فاب در محیط امن خونه به شما کمک می‌کنه تا نشونه‌ها رو کنترل کنین و برای کمک حرفه‌ای آماده بشین.
جمع‌بندی
اختلال شخصیت یکی از موضوعات مورد بحث در حوزه روانشناختیه؛ افرادی که مبتلا به این اختلال هستن در اغلب اوقات نمی‌تونن ارتباط مناسبی با محیط پیرامون خود داشته باشن. این اختلال انواع مختلفی داره که متقابلا روش‌های درمانی متفاوتی هم برای کنترل این مشکل پیشبینی شده. ما به صورت کامل در این مقاله، این موضوع رو بررسی کردیم.
علاوه بر این، علت اختلال شخصیت رو هم براتون بررسی کردیم تا بتونین دلایلی که موجب بروز این اختلال میشن رو بدونین. امیدواریم که مطالعه این مطلب برای شما مفید بوده باشه.
افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت هستن چه علائمی دارن؟
این دسته از افراد اغلب در ارتباط با محیط پیرامون خود مشکلات زیادی رو تجربه می‌کنن.
چه عواملی باعث ایجاد اختلال شخصیت میشه؟
عوامل مختلفی مانند ژنتیک، دلایل اجتماعی و روانی باعث ایجاد اختلال شخصیت در افراد میشه.
